نیكى و بدى به والدین
«عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مُسْلِمٍ السَّكُونِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ(علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ(علیه السلام) أَنَّ النَّبِیَّ(صلى الله علیه و آله) قَالَ فَوْقَ كُلِّ بِرٍّ بِرٌّ حَتَّى یُقْتَلَ الرَّجُلُ فِى سَبِیلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَإِذَا قُتِلَ فِى سَبِیلِ اللَّهِ فَلَیْسَ فَوْقَهُ بِرٌّ وَ فَوْقَ كُلِّ عُقُوقٍ عُقُوقٌ حَتَّى یَقْتُلَ الرَّجُلُ أَحَدَ وَالِدَیْهِ فَإِذَا قَتَلَ أَحَدَهُمَا فَلَیْسَ فَوْقَهُ عُقُوق؛(560) اسماعیل بن مسلم سكونى از امام صادق(علیه السلام) و او از پدرانش نقل مى كند كه پیامبر خدا(صلى الله علیه و آله) فرمود: بالاتر از هر نیكى یك نیكى وجود دارد تا هنگامى كه شخص در راه خدا كشته شود و چون در راه خدا كشته شد، دیگر بالاتر از آن نیكى وجود ندارد و بالاتر از هر بدى به والدین، یك بدى وجود دارد تا هنگامى كه شخصى یكى از والدینش را بكشد و چون یكى از آنها را كشت بالاتر از آن بدى وجود ندارد.»
عاقّ والدین
«عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ أَنَّ الرِّضَا(علیه السلام) كَتَبَ إِلَیْهِ حَرَّمَ اللَّهُ عُقُوقَ الْوَالِدَیْنِ لِمَا فِیهِ مِنَ الْخُرُوجِ مِنَ التَّوْفِیقِ لِطَاعَةِ اللَّهِ تَعَالَى وَ التَّوْقِیرِ لِلْوَالِدَیْنِ وَ تَجَنُّبِ كُفْرِ النِّعْمَةِ وَ إِبْطَالِ الشُّكْرِ وَ مَا یَدْعُو مِنْ ذَلِكَ إِلَى قِلَّةِ النَّسْلِ وَ انْقِطَاعِهِ لِمَا فِى الْعُقُوقِ مِنْ قِلَّةِ تَوْقِیرِ الْوَالِدَیْنِ وَ الْعِرْفَانِ بِحَقِّهِمَا وَ قَطْعِ الْأَرْحَامِ وَ الزُّهْدِ مِنَ الْوَالِدَیْنِ فِى الْوَلَدِ وَ تَرْكِ التَّرْبِیَةِ لِعِلَّةِ تَرْكِ الْوَلَدِ بِرَّهُمَا؛(561) محمّد بن سنان نقل كرده كه وى گفت: حضرت رضا(علیه السلام) در مكتوبى به او مرقوم فرمودند: خداوند متعال عقوق والدین و نافرمانى از ایشان را حرام كرده و سرّ آن چند چیز است كه ذیلاً شرح داده مى شوند:
الف: در نافرمانى والدین انسان از توفیق براى اطاعت حق تعالى خارج مى شود.
ب: عقوق والدین و نافرمانى از ایشان موجب مى شود كه شخص پدر و مادر را توقیر و تعظیم نكند.
ج: نافرمانى والدین انسان را از اجتناب نمودن از كفران نعمت محروم مى نماید.
د: عقوق والدین شكر نعمت را باطل و تباه مى كند.
ه: عقوق والدین منجر به قلّت نسل و انقطاع آن مى شود؛ زیرا از ناحیه آن تعظیم نكردن والدین و آگاه نبودن به حقّ ایشان و قطع نمودن ارحام و بى رغبت شدن والدین نسبت به فرزند و رها كردنشان تربیت فرزندان را ناشى مى گردد و علّت و سبب تمام اینها آن است كه فرزند، احسان به پدر و مادر را ترك نموده است.»
حقّ پدر بر فرزند
«عَنِ الْكَاظِمِ(علیه السلام) قَالَ سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ(صلى الله علیه و آله) مَا حَقُّ الْوَالِدِ عَلَى الْوَلَدِ؟ قَالَ لَا یُسَمِّیهِ بِاسْمِهِ وَ لَا یَمْشِى بَیْنَ یَدَیْهِ وَ لَا یَجْلِسُ قَبْلَهُ وَ لَا یَسْتَسِبُّ لَه؛(562) از رسول خدا(صلى الله علیه و آله) سؤال شد حقّ پدر بر فرزند چیست؟ فرمود: او را به نامش نام نبرد و مقابل او حركت نكند و جلوتر از او ننشیند، و او را فحش ندهد.»