عذر در عمل
«لاَ یَسْتَوِى الْقَعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ غَیرُ أُوْلِى الضَّرَرِ وَ المُجَهِدُونَ فِى سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَلِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ فَضَّلَ اللَّهُ المُجَهِدِینَ بِأَمْوَلِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ عَلَى الْقَعِدِینَ دَرَجَةً وَ كُلاًّ وَعَدَ اللَّهُ الحُسْنَى وَ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَهِدِینَ عَلَى الْقَعِدِینَ أَجْرًا عَظِیمًا؛(344) (هرگز) افراد باایمانى كه بدون بیمارى و ناراحتى، از جهاد بازنشستند، با مجاهدانى كه در راه خدا با مال و جان خود جهاد كردند، یكسان نیستند! خداوند، مجاهدانى را كه با مال و جان خود جهاد نمودند، بر قاعدان [ترك كنندگان جهاد ]برترى مهمّى بخشیده و به هر یك از این دو گروه (به نسبت اعمال نیكشان،) خداوند وعده پاداش نیك داده، و مجاهدان را بر قاعدان، با پاداش عظیمى برترى بخشیده است.»
عذرهاى نادرست
«بَلِ الْانسَانُ عَلَى نَفْسِهِ بَصِیرَةٌ؛ وَ لَوْ أَلْقَى مَعَاذِیرَهُ؛(345) بلكه انسان خودش از وضع خود آگاه است، هر چند (در ظاهر) براى خود عذرهایى بتراشد!»
ارزش پذیرش عذر
«یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَیْكُمُ الْقِصَاصُ فِى الْقَتْلَى الحُرُّ بِالحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنثَى بِالْأُنثَى فَمَنْ عُفِىَ لَهُ مِنْ أَخِیهِ شَىْ ءٌ فَاتِّبَاعُ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَدَاءٌ إِلَیْهِ بِإِحْسَنٍ ذَلِكَ تَخْفِیفٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَ رَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِیمٌ؛(346) اى افرادى كه ایمان آورده اید! حكم قصاص در مورد كشتگان، بر شما نوشته شده است: آزاد در برابر آزاد، و برده در برابر برده، و زن در برابر زن، پس اگر كسى از سوى برادر (دینى) خود، چیزى به او بخشیده شود، (و حكم قصاص او، تبدیل به خونبها گردد،) باید از راه پسندیده پیروى كند. (و صاحب خون، حال پرداخت كننده دیه را در نظر بگیرد.) و او [قاتل ]نیز، به نیكى دیه را (به ولى مقتول) بپردازد (و در آن، مسامحه نكند.) این، تخفیف و رحمتى است از ناحیه پروردگار شما! و كسى كه بعد از آن، تجاوز كند، عذاب دردناكى خواهد داشت.»