مسئولیت والدین در تربیت فرزند
«قال الامام السّجاد(علیه السلام) و امّا حقّ ولدك فان تعلم انّه منك و مضاف الیك فى عاجل الدّنیا بخیره و شرّه و انّك مسئول عمّا ولیّته به من حسن الادب و الدّلالة على ربّه عزّ و جلّ و المعونة له على طاعته فاعمل فى امره عمل من یعلم انّه مثاب على الاحسان الیه معاقب على الاسائة الیه؛(131) حقّ فرزندت به تو این است كه بدانى وجود او از تو است و نیك و بدهاى او در این دنیا وابسته به تو است، بدانى كه در حكومت پدرى و سرپرستى او، مؤاخذ و مسئولى، موظّفى فرزندت را با آداب و اخلاق پسندیده پرورش دهى، او را به خداوند بزرگ راهنمائى كنى، و در اطاعت و بندگى پروردگار یاریش نمائى، به رفتار خود در تربیت فرزندت توجّه كنى. پدرى باشى كه به مسئولیت خویش آگاه است، میداند اگر نسبت به فرزند خود نیكى نماید در پیشگاه خداوند اجر و پاداش دارد، و اگر درباره او بدى كند مستحقّ مجازات و كیفر خواهد بود.»
همّت براى ادب آموزى
«عن الصّادق(علیه السلام) قال لقمان: یا بنىّ ان تادّبت صغیرا انتفعت به كبیرا. و من عنى بالادب اهتمّ به. و من اهتمّ به تكلّف علمه. و من تكلّف علمه اشتدّ له طلبه. و من اشتدّ له طلبه ادرك به منفعة؛(132) امام صادق(علیه السلام) فرموده است كه لقمان به پسر خود چنین گفت: اى فرزند! اگر در كودكى ادب آموختى در بزرگى از آن بهره مند خواهى شد. كسى كه قصد ادب آموزى دارد بر آن همّت میگمارد. و آن كس كه در آموختن ادب همّت كند به زحمت فراگرفتن علوم تربیتى تن میدهد و با شدّتى هر چه تمامتر از پى علم اخلاق میرود. و آنكه جدا در راه طلب قدم بردارد سرانجام به مقصد میرسد و منافع آن عایدش خواهد شد.»
تلاش درست در ادب آموزى
«عن الرّضا(علیه السلام) : قال العقل حباء من اللَّه و الأدب كلفة فمن تكلّف الأدب قدر علیه و من تكلّف العقل لم یزدد بذلك الّا جهلا؛(133) حضرت رضا(علیه السلام) (به ابو هاشم) فرمود: عقل عطیّه الهى است و ادب و تربیت نتیجه مشقّت. آن كس كه در راه فرا گرفتن ادب به مشقّت و زحمت تن در دهد پیروز مى شود و سرانجام مؤدّب میگردد، و آن كس كه در راه ازدیاد عقلِ خداداد كه جزء سرشت آدمى است، سعى و مجاهده نماید جز بر نادانى خود نیفزوده است.»