نكات
انحطاط و فساد اخلاقى در مردم، عامل به وجود آورنده فاجعه كربلا بود.(116) اگر بتوانیم اخلاق و فرهنگ را اسلامى كنیم و مردم را با خلقیّات اسلامى پرورش دهیم و صفاتى كه توانست از یك جماعت كوچك در صدر اسلام، ملّتى عظیم و مقتدر درست كند، در ملّتمان زنده كنیم، شاهد بزرگترین دستاورد خواهیم بود.(117) در آیین الهى، عقاید و اخلاق در كنار هم مطرح است. اعمال و افكار و اخلاق ناپسند نیاكان، براى آیندگان، سوء سابقه مى شود. در روایت آمده: ریشه هاى اخلاق پسندیده یازده چیز است: 1- توبه. 2- ترس از خدا. 3- امید. 4- پارسایى. 5- بردبارى. 6- شكر. 7- اخلاص. 8- راستگویى. 9- رضاى به قضا. 10- محبت (با مردم). 11- یاد مرگ. اخلاق عالى انسانى ده تا است، اگر بتوانى همه را فراهم كن كه گاهى این صفات در وجود پدر هست و در پسر نیست، گاهى در پسر هست و در پدر نیست، گاه در غلام هست و در آزاد نیست: درستى در رفتار با مردم، راستگویى، امانتدارى، صله رحم، مهمان نوازى، غذا دادن به سائل، پاداش احسان، رعایت حقوق همسایه، اداى حقّ رفیق، و سرآمد همه این اخلاق حیا است. خداوند متعال پیغمبر خود را به اخلاق عالى ممتاز كرده، شما خود را با این خویها بیازمایید، اگر داشتید شكر خدا كنید و در زیادى آنها بكوشید: یقین، قناعت، صبر، شكر، رضایتمندى، خوشخویى، سخاوت، غیرت، شجاعت، و جوانمردى. مقصد از خلقت بشر خاكى اخلاق و صفات نیك است، انسان به كرده هاى خود مورد ستایش یا نكوهش واقع شود، تنها چهار چیز است كه بشر را بالا مى برد: بردبارى، علم، احسان، و بخشندگى. بداخلاقى نامبارك است، اخلاق نیك زینت و شكوه است. گفته اند: هر كه سه صفت ندارد فضل و كمال ندارد: حلمى كه بتواند نابخردى جاهلان را تحمّل كند، تقوایى كه وى را از گناه باز دارد، و اخلاق خوشى كه با مردم بسازد. سه صفت از اخلاق بهشتیان است و جز در مردم بزرگوار پیدا نشود: نیكى به جفا كار، گذشت از ستمكار، و بخشش به كسى كه توقّع از تو ندارد.