فهرست کتاب


گنجینه معارف 3 (110 موضوع)

محمد رحمتی شهرضا

برخى صفات اخلاقى پسندیده

«عن علىّ بن الحسین(علیهماالسلام) قال: كان رسول اللَّه(صلى الله علیه و آله) یقول فى آخر خطبته: طوبى لمن طاب خلقه و طهرت سجیّته و صلحت سریرته و حسنت علانیته و انفق الفضل من ماله و امسك الفضل من قوله و انصف النّاس من نفسه؛(107) از حضرت سجاد(علیه السلام) حدیث شده كه رسول اكرم(صلى الله علیه و آله) در آخر خطبه خود فرمود: خیر و سعادت براى كسى است كه اخلاقش پسندیده و خویش پاك باشد، باطنش نیكو و ظاهرش خوب باشد، مازاد اموال خود را انفاق كند و از اداء سخنان زائد امساك نماید و با همه مردم به عدل و انصاف رفتار كند.»

صفات فطرى و صفات اكتسابى

«عن اسحق بن عمّار، عن ابى عبد اللَّه(علیه السلام) قال: إنّ الخلق منیحة یمنحها اللَّه عزّ و جلّ خلقه، فمنه سجیّة و منه نیّة. فقلت فأیّتهما افضل؟ فقال صاحب السّجیّة و هو مجبول لا یستطیع غیره و صاحب النّیّة یصبر على الطّاعة تصبّرا فهو افضلهما؛(108) اسحق بن عمّار از امام صادق علیه(علیه السلام) روایت كرده است كه فرمود: خلق خوب و صفت پسندیده عطیه الهى است كه خداوند جهان به بندگان خود عطا فرموده است و آن بر دو قسم است: نزد بعضى فطرى و بصورت سجیّه و در گروه دیگرى اكتسابى و قائم به نیّت و اراده است. اسحق پرسید كدام یك نسبت به دیگرى برترى دارد؟ حضرت فرمود: صفت فطرى با سرشت آدمى تركیب شده و صاحبش بطور طبیعى نمى تواند به غیر آن متّصف باشد ولى خلق اكتسابى از راه مجاهده و بردبارى بدست آمده است و هر صفت پسندیده اى كه با كوشش و صبر بدست آید بر صفت طبیعى برترى دارد.»

گشاده روئى

«عن عنبسة بن العابد قال قال لى ابو عبد اللَّه(علیه السلام) : ما یقدم المؤمن على اللَّه عزّ و جلّ بعمل بعد الفرائض احبّ الى اللَّه تعالى من ان یسع النّاس بخلقه؛(109) امام صادق(علیه السلام) به عنبسة بن عابد فرمود: بعد از فرائض دینى هیچ یك از اعمال مرد با ایمان در پیشگاه الهى محبوبتر از آن نیست كه با تمام مردم به گشاده روئى و حسن خلق برخورد نماید.»