خطر آزادى غرایز
«و اكرم نفسك عن كلّ دنیّة و ان ساقتك الى الرّغائب فأنّك لن تعتاض بما تبذل من نفسك عوضا و لا تكن عبد غیرك و قد جعلك اللَّه حرّا؛(52) على(علیه السلام) در ضمن نامه اى كه بفرزند خود حضرت مجتبى(علیه السلام) نوشته، خاطر نشان فرموده است: كرامت نفس خود را محافظت نما و از هر قسم زبونى و پستى بپرهیز، هر چند آن پستى وسیله نیل به تمنّیاتت باشد، زیرا در مقابل آنچه از سرمایه شرافت نفس خود میدهى هرگز عوضى كه با آن برابر باشد به دستت نخواهد رسید و بنده دگرى مباش كه خداوند تو را آزاد آفریده است.»
اسیر شهوت
«قال علىّ(علیه السلام) : عبد الشّهوة اسیر لا ینفك اسره؛(53) على(علیه السلام) فرموده: بنده شهوت اسیرى است كه هرگز آزادى نخواهد داشت.»
آزادى از تمایلات نفسانى
«عن ابى عبد اللَّه(علیه السلام) قال: اقصر نفسك عمّا یضرّها من قبل ان تفارقك و اسع فى فكاكها كما تسعى فى طلب معیشتك فانّ نفسك رهین بعملك؛(54) امام صادق(علیه السلام) فرموده است: نفس خود را از تمایلات مضرّش بازدار پیش از آنكه مرگت فرا رسد و جان از تنت مفارقت نماید، و در راه آزادى نفس خویش كوشش كن همان طور كه در طلب معاش خود مجاهده میكنى كه نفس تو در گرو اعمال تو خواهد بود.»