شرایط آزادى
«قال على(علیه السلام) : من قام بشرائط الحرّیّة اهل للعتق و من قصر عن احكام الحرّیّة اعیدا لى الرّقّ؛(50) على(علیه السلام) فرموده است: آن كس كه به انجام شرائط آزادى قیام كند شایسته آزادى است و هر كس كه از مقرّرات آزادى سر باز زند و در اجراء وظائف، كوتاهى كند به بندگى و بردگى برمى گردد.»
آزادىِ حقیقى
«قال علىّ(علیه السلام) : الحرّیّة منزّهة من الغلّ و المكر؛(51) على(علیه السلام) فرموده: آزادى و آزادگى منزّه از غش و فریب كارى است.»
خطر آزادى غرایز
«و اكرم نفسك عن كلّ دنیّة و ان ساقتك الى الرّغائب فأنّك لن تعتاض بما تبذل من نفسك عوضا و لا تكن عبد غیرك و قد جعلك اللَّه حرّا؛(52) على(علیه السلام) در ضمن نامه اى كه بفرزند خود حضرت مجتبى(علیه السلام) نوشته، خاطر نشان فرموده است: كرامت نفس خود را محافظت نما و از هر قسم زبونى و پستى بپرهیز، هر چند آن پستى وسیله نیل به تمنّیاتت باشد، زیرا در مقابل آنچه از سرمایه شرافت نفس خود میدهى هرگز عوضى كه با آن برابر باشد به دستت نخواهد رسید و بنده دگرى مباش كه خداوند تو را آزاد آفریده است.»