خودآرایى
«حسن بن جهم» مى گوید: بر حضرت موسى بن جعفر(علیه السلام) وارد شدم، دیدم خضاب فرموده است، گفتم: رنگ مشكى به كار برده اید؟
فرمود: بلى، خضاب و آرایش در مرد موجب افزایش پاكدامنى در همسر او است، برخى از زنان، به این جهت كه شوهرانشان خود را نمى آرایند عفاف را از دست مى دهند.»(34)
شعر
غلام همّت آنم كه زیر چرخ كبود
ز هر چه رنگ تعلّق پذیرد آزاد است
زیر بارند درختان كه تعلّق دارند
اى خوشا سرو كه از بار غم آزاد آمد
«حافظ»
بازگو با آن كه مى نازد به زینت هاى دنیا
مرد اگر دارد هنر، گو پاره باشد آستینش
«پرتو بیضایى»
تنِ تو، جامه جان است اى دوست!
ولى وقتى كه پاكیزه است نیكوست
«پوریاى ولى»
گر جامه گلیم یا كه دیباست
چون شسته و پاك بوَد، زیباست
«ایرج میرزا»
خانه، به پَلاس است و آدم به لباس. دوازده هزار ضرب المثل فارسى : 433
نكات
پوشش و آراستگى با پوشاك و لباس هاى زیبا، مطلوب و محبوب خداوند است.
آراستن و زینت و بهره بردن از لباس هاى زیبا تا آنجا كه به اسراف كشیده نشود، مانعى ندارد.
در روایات، امام جماعتِ عادل، آراستگى ظاهر، عطر زدن و لباس زیبا پوشیدن به هنگام نماز، بلند كردن دستان به هنگام ركوع و سجود در نماز، شركت در نماز عید و نماز جمعه، از جمله مصادیق زینت شمرده شده اند.
آراستگى ظاهر در نماز آنجاست كه سفارش كرده اند از بهترین لباس، عطر و زینت در نماز استفاده كنیم و حتّى زنها وسایل زینتى خود را در نماز همراه داشته باشند.
لباس مایه زینت و آرامش است، همسر و فرزند نیز مایه زینت و آرامش خانواده اند.
سؤال : با اینكه خداوند زینت بودن مال و فرزند را پذیرفته است: «الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا»(35)، پس چرا آیه «زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنِینَ وَ الْقَناطِیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِكَ مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ؛(36) عشق و علاقه به زنان و فرزندان پسر و اموال زیاد از طلا و نقره و اسبان ممتاز و چهارپایان و كشتزارها كه همه از شهوات و خواسته هاى نفسانى است، در نظر مردم جلوه یافته است، (در حالى كه) اینها بهره اى گذرا از زندگانى دنیاست و سرانجام نیكو تنها نزد خداوند است»، در مقام انتقاد است؟
پاسخ: زینت بودن چیزى، غیر از دلبستگى به آن است. در این آیه انتقاد از دلبستگى شدید است كه از آن به «حُبُّ الشَّهَواتِ» تعبیر مى كند.
معنویّت در كنار مادّیت، تقوا در كنار زینت لازم است. وگرنه لباس مى تواند وسیله اسراف، تكبّر، فساد، خودنمایى، مدپرستى، شهوترانى، فخرفروشى و امثال آن شود.
خداوند زیبایى و زینت را دوست دارد وگرنه به آن امر نمى فرمود، «خُذُوا زِینَتَكُمْ» چنان كه اسلام، آیین فطرى است و انسان نیز فطرتاً از زینت لذّت مى برد.
گرچه استفاده از زینت و طعام، امرى فطرى و طبیعى است، ولى در شرایط خاص مانند وجود نیازمندان و محرومان، باید با آنان همدردى كرد. لذا در تاریخ مى خوانیم كه نوع لباس امام صادق(علیه السلام) كه مردم در رفاه نسبى به سر مى بردند با لباس امام على(علیه السلام) كه مردم فقیر و ندار بودند، متفاوت بود، چون شرایط اجتماعى هر كدام فرق داشت. رزق و زینت دنیا، آمیخته با انواع تلخى هاست، ولى رزق و زینتِ آخرت، بى غصّه و خالص است. جمال و زینت، یكى از نیازهاى طبیعى فرد و جامعه است. نظافت و آراستگى ظاهر، از افتخاراتِ دینِ ماست.