آیه 148
آیه و ترجمه
وَ لِکلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّیهَا فَاستَبِقُوا الْخَیرَتِ أَیْنَ مَا تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعاً إِنَّ اللَّهَ عَلی کلِّ شیْءٍ قَدِیرٌ(148)
ترجمه :
148 هر طایفه ای قبله ای دارد که خداوند آن را تعیین کرده است (بنابراین زیاد درباره قبله گفتگو نکنید، و بجای آن ) در نیکی ها و اعمال خیر بر یکدیگر سبقت جوئید، و هر جا باشید خداوند شما رابرای پاداش و کیفر در برابر اعمال نیک و بد در روز رستاخیز) حاضر می کند زیرا او بر هر کاری توانا است .
تفسیر:
هر امتی قبله ای دارد
این آیه در حقیقت پاسخی به قوم یهود است که دیدیم سر و صدای زیادی پیرامون موضوع تغییر قبله به راه انداخته بودند، می گوید: ((هر گروه و طایفه ای قبله ای دارد که خداوند آن را تعیین کرده است )) (و لکل وجهة هو مولیها).
در طول تاریخ انبیاء قبله های مختلفی بوده، و تغییر آن چیز عجیبی نیست، قبله همانند اصول دین نیست که تغییرناپذیر باشد، و یا همچون امور تکوینی که تخلف در آن میسر نشود، بنا بر این زیاد درباره قبله گفتگو نکنید و به جای آن در اعمال خیر و نیکی ها بر یکدیگر سبقت جوئید (فاستبقوا الخیرات ).
در عوض اینکه تمام وقت خود را صرف گفتگو در این مساءله فرعی کنید به سراغ خوبیها و پاکیها بروید که میدان وسیع و گسترده ای دارد و در آن از یکدیگر پیشی گیرید زیرا معیار ارزش وجودی شما عمل پاک و نیک شما است .
این مضمون درست شبیه چیزی است که در آیه 177 همین سوره آمده است
@@تفسیر نمونه، جلد 1، صفحه : 502@@@
لیس البر ان تولوا وجوهکم قبل المشرق و المغرب ولکن البر من آمن بالله و الیوم الاخر و الملائکة و الکتاب و النبیین : ((نیکوکاری این نیست که صورتتان را به طرف شرق و غرب کنید، بلکه به این است که ایمان به خدا و روز جزا و فرشتگان و پیامبران داشته باشید (و با الهام از ایمان راسخ اعمال صالح انجام دهید).
شما اگر می خواهید ((اسلام )) یا ((مسلمانان )) را بیازمائید با این برنامه ها بیازمائید نه به مساءله تغییر قبله .
سپس به عنوان یک هشدار به خرده گیران، و تشویق نیکوکاران می فرماید: ((هر جا باشید خداوند همه شما را حاضر خواهد کرد (اینما تکونوا یات بکم الله جمیعا).
در آن دادگاه بزرگ رستاخیز که صحنه نهائی پاداش و کیفر است .
چنین نیست که عده ای مشغول انجام بهترین کارها باشند و گروهی دیگر جز سمپاشی و تخریب و اخلال کار دیگری نکنند، و با هم یکسان باشند و حساب و کتاب و جزائی در کار نباشد، مسلم بدانید چنان روزی در پیش است و به همه حسابها رسیدگی می شود.
و از آنجا که ممکن است برای بعضی این جمله عجیب باشد که چگونه خداوند ذرات خاکهای پراکنده انسانها را هر جا که باشد جمع آوری می کند و لباس حیات نوینی بر آنها می پوشاند؟ بلافاصله می گوید: ((و خداوند بر هر کاری قدرت دارد)) (ان الله علی کل شی ء قدیر).
در حقیقت این جمله در پایان آیه به منزله دلیل است برای جمله قبل از ((اینما تکونوا یات بکم الله جمیعا)).
@@تفسیر نمونه، جلد 1، صفحه : 503@@@
نکته ها
نکته : 1- آن روز که یاران مهدی (علیه السلام )
جمع می شوند در روایات متعددی که از ائمه اهل بیت (علیهمالسلام ) به ما رسیده جمله ((اینما تکونوا یات بکم الله جمیعا)) به اصحاب مهدی (علیه السلام ) تفسیر شده است .
از جمله در کتاب روضه کافی از امام باقر (علیه السلام ) می خوانیم که بعد از ذکر این جمله فرمود: یعنی اصحاب القائم، الثلاثماة و البضعة عشر رجلا، هم و الله الامة المعدودة، قال یجتمعون و الله فی ساعة واحدة قزع کقزع الخریف : ((منظور اصحاب امام قائم (علیه السلام ) که سیصد و سیزده نفرند، به خدا سوگند منظور از ((امة معدودة )) آنها هستند، به خدا سوگند در یکساعت همگی جمع می شوند همچون پاره های ابر پائیزی که بر اثر تند باد، جمع و متراکم می گردد))!.**نور الثقلین جلد 1 صفحه 139.***
از امام علی بن موسی الرضا (علیهماالسلام ) نیز نقل شده : و ذلک و الله ان لو قام قائمنا یجمع الله الیه جمیع شیعتنا من جمیع البلدان : به خدا سوگند هنگامی که مهدی (علیه السلام ) قیام کند تمام پیروان ما را از تمام شهرها گرد او جمع می کند.**مجمع البیان ذیل آیه مورد بحث.***
بدون شک این تفسیر از مفاهیم ((بطون )) آیه است، چرا که می دانیم طبق روایات، آیات قرآن گاه معانی متعددی دارد که یک معنی ظاهر و همگانی عمومی است، و دیگری معنی درونی و به اصطلاح بطن آیه است، که جز پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم ) و امامان (علیهمالسلام ) و کسانی که خدا بخواهد، از آن آگاه نیستند.
به تعبیر دیگر: در حقیقت این روایات اشاره به آن است، خدائی که قدرت دارد ذرات پراکنده خاک انسانها را در قیامت از نقاط مختلف جهان جمع آوری کند، به آسانی می تواند یاران مهدی را در یک روز و یک ساعت برای افروختن نخستین جرقه های انقلاب به منظور تاسیس حکومت عدل الهی و پایان دادن به ظلم
@@تفسیر نمونه، جلد 1، صفحه : 504@@@
و ستم، جمع نماید.