سوره انبیا آیه 107
(107)وَمَآ أَرْسَلْنَکَ إِلَّا رَحْمَةً لِّلْعَلَمِینَ
و ما تو را جز رحمتی برای جهانیان نفرستادیم.
پیام ها:
1- حکومت بندگان صالح بر زمین تبلور لطف و رحمتی است که در سایه رسالت بدست می آید و هر آنچه از رحمت نبوی صلی الله علیه و آله که در دنیا و آخرت نصیب افراد می شود، پرتوی از رحمت الهی است. (و ما ارسلناک الا رحمة)
2- همه ی احکام الهی حتّی جهاد، حدود و قصاص و سایر کیفرها و قوانین جزایی اسلام نیز برای جامعه ی بشری رحمت است. (الا رحمة)
3- خداوند، «ربّ العالمین» و رسولش «رحمة للعالمین» است، یعنی تربیت واقعی در سایه هدایت انبیا امکان پذیر است. (رحمة للعالمین)
4- پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله برای همه ی انسان ها، در همه ی اعصار و تمامی مکان ها رحمت است و نیازی به پیامبر دیگری نیست. (رحمة للعالمین)
5 - رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله حتّی برای ملائکه مقرب الهی نیز رحمت است. (رحمة للعالمین) در حدیثی می خوانیم که جبرئیل به پیامبر صلی الله علیه و آله اظهار داشت که رحمت تو مرا نیز شامل شد.**تفسیر مجمع البیان.***
6- دستورات اسلام جهان شمول است. (للعالمین)
7- یک انسان با اراده ی الهی می تواند در تمام هستی اثر بگذارد. (للعالمین)
سوره انبیا آیه 108
(108) قُلْ إِنَّمَا یُوحَی إِلَیَّ أَنَّمَآ إِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَ حِدٌ فَهَلْ أَنتُم مُّسْلِمُونَ
(پس به آنان) بگو: جز این نیست که به من وحی می شود که معبود شما فقط خدای واحد است، پس آیا شما تسلیم هستید؟!
نکته ها:
امام رضا علیه السلام در میان هزاران نفر علاقمند در نیشابور در برابر تقاضای مردم، حدیث قدسی سلسلة الذهب را بیان فرمودند که توحید قلعه و دژ الهی است که هرکس در آن قرار گیرد، از هر جهت بیمه است، سپس فرمودند: شرط این توحید، پذیرش و تبعیت از امام زنده است. «کلمة لااله الاّ اللّه حصنی فمن دخل حصنی امن من عذابی و انَا من شروطها»**بحار، ج 3، ص 7.***
پیام ها:
1- دعوت به توحید، جلوه ای از رحمت الهی است. (رحمة للعالمین، قل انما یوحی )
سوره انبیا آیه 109
(109) فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُلْ ءَاذَنتُکُمْ عَلَی سَوَآءٍ وَإِنْ أَدْرِی أَقَرِیبٌ أَم بَعِیدٌ مَّا تُوعَدُونَ
پس اگر روی برگرداندند پس (به آنان) بگو: به همه ی شما بطور یکسان اعلام (خطر) کردم و من نمی دانم آن وعده ای (از عذاب الهی) که به شما داده شده، آیا (زمان وقوعش) نزدیک است، یا دور!
نکته ها:
سؤال: از آیات و روایات بسیاری استفاده می شود که پیامبراسلام صلی الله علیه و آله علم غیب گسترده ای داشته اند، همانگونه که در دعای ندبه می خوانیم: «و علمته علم ما کان و مایکون الی انقضاء خلقه» یعنی خدایا! تو به پیامبرت، علم گذشته و علم آینده جهان را تعلیم دادی. امّا در آیاتی نظیر آیه ی فوق به عباراتی برمی خوریم که نشانی از عدم علم پیامبر صلی الله علیه و آله است، آیا این آیات و روایات با یکدیگر متناقضند و یا وجه جمعی میان آنها وجود دارد؟
پاسخ: علم غیب دو گونه است، بخشی از آن به ذات احدیّت اختصاص دارد و کسی را بر آن راهی نیست، از جمله زمان وقوع قیامت، چنانکه در دعا نیز می خوانیم: «و بحقّ علمک الّذی استأثرت به لنفسک» خدایا! تو را بحقّ علمی که آن را مخصوص خودت قرار دادی، امّا بخش دیگری از آن را خداوند به انبیا واولیا و هرکه بخواهد عنایت می فرماید، آنچنان که در این آیه می بینیم: (تلک من انباء الغیب نوحیه الیک)**آل عمران، 44.*** همان طور که بسیاری از مسائل قرآن را اموری غیبی تشکیل می دهد.
وعده ی الهی برای کفّار، هم شکست و نابودی در جنگ ها و هم هلاکت و قهر و عذاب در قیامت است. (ما توعدون)
پیام ها:
1- بعضی از مردمِ لجوج، حتّی از «رحمة للعالمین» نیز روی برمی گردانند. (و ما ارسلناک الا رحمة للعالمین... فان تولّوا)
2- انسان مختار است نه مجبور، لذا می تواند حتّی در برابر دعوت و درخواست انبیا نیز مقاومت و اعراض کند. (فان تولّوا)
3- نباید انتظار داشت که همه ی مردم سخن حقّ را بپذیرند که این هدف برای انبیا نیز محقّق نشده است. (فان تولّوا)
4- در مقابل لجاجت و اعراض مردم، مسئولیّت خود را از دست ندهیم. (فان تولّوا فقل)
5 - همه مردم بطور یکسان مخاطب هشدارهای پیامبران هستند و در این میان، جنسیّت، نژاد و زبان مطرح نیست. (آذنتکم علی سواء)
(آری در تبلیغ، همه مردم را با دیده ی یکسان بنگریم) (علی سواء)
6- هر چه را نمی دانیم، با صراحت بگوییم، نمی دانم. (ان ادری)
7- یک سری علوم، مخصوص به ذات مقدّس خداوند است. (ان ادری أقریب)