سوره انبیا آیه 98
(98) إِنَّکُمْ وَمَا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ أَنتُمْ لَهَا وَ رِدُونَ
(به آنان گفته می شود) همانا شما و هر آنچه که غیر از خدا می پرستید، هیزم دوزخ خواهد بود (و قطعاً) در آن وارد خواهید شد.
نکته ها:
سؤال: این آیه می فرماید: هم بت پرستان و هم معبودهای آنان، هیزم و آتشگیره ی دوزخ خواهند بود، آیا افرادی همچون حضرت عیسی علیه السلام نیز که معبود قرار گرفته اند، شامل این قاعده می شوند و یا اینکه مستثنی هستند؟
پاسخ: این گونه معبودها استثنا شده اند، زیرا اوّلاً، قرآن از آن معبودها به «وما تعبدون» تعبیر آورده که وجود کلمه «ما» در این عبارت، به موجودات غیر ذوی العقول اشاره دارد،**رسول خدا صلی الله علیه و آله در پاسخ به سؤال بالا فرمودند: رسم عرب این است که کلمه «ما» را برای بی عقل ها بکار می برد و «ما تعبدون» بت های سنگ و چوبی هستند. بحار، ج 9، ص 282.*** ثانیاً، مخاطبین این آیه، بت پرستان مکّه بودند که بت های سنگی و چوبی و... را می پرستیدند، ثالثاً در آیات بعدی همین سوره آمده است که: آن کسانی که (مثل حضرت عیسی ) از طرف خداوند به آنان وعده نیکو داده شده، از دوزخ دور هستند.
پیام ها:
1- پرستش غیر خدا، عابد ومعبود را به دوزخ می کشاند. (انّکم و ماتعبدون... حصب جهنّم)
2- هیزم جهنّم، کافران ومعبودهای خیالی آنان است. (انّکم و ماتعبدون... حصب جهنّم)
سوره انبیا آیه 99
(99) لَوْ کَانَ هَؤُلَا ءِ ءَالِهَةً مَّا وَرَدُوهَا وَکُلٌّ فِیهَا خَلِدُونَ
اگر اینها خدایان (واقعی) بودند، وارد آن (دوزخ) نمی شدند، در حالی که همگی برای همیشه در آن ماندگار خواهند بود.
سوره انبیا آیه 100
(100) لَهُمْ فِیهَا زَفِیرٌ وَهُمْ فِیهَا لَا یَسْمَعُونَ
برای آنان در دوزخ، ناله ها ونعرهاست و آنان در آنجا (هیچ پاسخی) نمی شنوند.
نکته ها:
معمولاً بیان صداها در زبان عرب بر وزن فعیل است، مثل: زفیر، شهیق، زئیر و هریر، و زفیر به صدایی گفته می شود که با بازدم همراه است.
منظور از جمله «لا یسمعون» این نیست که اهل دوزخ هیچ صدایی نمی شنوند، بلکه مراد آنست که هر چه فریاد می زنند پاسخ نجات بخشی دریافت نمی کنند، زیرا در قرآن آیاتی است که بر شنیدن اهل جهنّم دلالت می کند، آنجا که از مأمور عذاب، مهلت می خواهند و یا از خداوند، درخواست نجات می کنند و یا زمانی که از آنان سؤال می شود پاسخ می دهند.
پیام ها:
1- به غیر خدا دل نبندیم و سرنوشت خود را به خدایان دروغین وعاجز گره نزنیم. (لوکان ... ما وردوها)
2- عجز و محکومیّت با جایگاه خداوندی سازگار نیست. (لوکان ... ما وردوها)
3- عذاب شرک، عذابی ابدی است. (کل فیها خالدون)
4- دوزخ، جایگاه ناله های بی جواب است. (فیها زفیر ... لا یسمعون)
5 - بی پاسخی ناله ها و فریادها، خود شکنجه دیگری برای اهل دوزخ است. (و هم فیها لا یسمعون)