سوره انبیا آیه 97
(97) وَاقْتَرَبَ الْوَعْدُ الْحَقُّ فَإِذَا هِیَ شَخِصَةٌ أَبْصَرُ الَّذِینَ کَفَرُواْ یَوَیْلَنَا قَدْ کُنَّا فِی غَفْلَةٍ مِّنْ هَذَا بَلْ کُنَّا ظَلِمِینَ
و وعده ی حقّ (برپایی قیامت) نزدیک گردید، پس در آن هنگام چشم های کفّار (از وحشت و حیرت) خیره و باز ماند (و با خود گویند:) ای وای بر ما! براستی که ما از این (روز) در غفلت بودیم، بلکه ما ستمگر بودیم.
نکته ها:
کلمه ی «شاخصة» از ماده ی «شخوص» به معنای خارج شدن از مکانی بسوی مکان دیگر است و چون در هنگام تعجّب، چشم حالتی پیدا می کند که گویا می خواهد از حدقه خارج شود، لذا به این حالت چشم نیز شخوص می گویند.
گرچه قیامت در نظر دور می نماید، ولی در حقیقت نزدیک است. (اقترب الوعد) این نزدیک بودن، در آیات دیگر نیز مورد تأکید قرار گرفته است. از جمله در آیه (اقترب الساعة...)**قمر، 1.*** و (انهم یرونه بعیداً و نراه قریباً)**معارج، 7 - 8.***
پیام ها:
1- هجوم فتنه گران (یأجوج و مأجوج) نشانه ی پایان عمر دنیا و نزدیکی قیامت است. (حتی اذا فتحت یأجوج ... و اقترب الوعد الحقّ)
2- وقوع قیامت، قطعی و حتمی است. (اقترب الوعد الحق)
3- قیامت و حوادث آن، ناگهانی است. (فاذاهی)
4- قیامت، روز بُهت و حیرت است. (شاخصة ابصار الذین)
5 - قیامت، روز بیداری و تأسف وجدان های خفته است. (یا ویلنا)
6- غفلت از قیامت، از نشانه های بارز کفر و کافران است. (کفروا ... کنا فی غفلة)
7- ریشه همه ی انحراف ها و بدبختی ها، غفلت است. (کنّا فی غفلة)
8 - غفلت از قیامت، مایه ی ستم به خود و دیگران است. (کنّا فی غفلة... کنّا ظالمین)
9- قیامت، روز اقرار و اعتراف است. (کنّا ظالمین)
سوره انبیا آیه 98
(98) إِنَّکُمْ وَمَا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ أَنتُمْ لَهَا وَ رِدُونَ
(به آنان گفته می شود) همانا شما و هر آنچه که غیر از خدا می پرستید، هیزم دوزخ خواهد بود (و قطعاً) در آن وارد خواهید شد.
نکته ها:
سؤال: این آیه می فرماید: هم بت پرستان و هم معبودهای آنان، هیزم و آتشگیره ی دوزخ خواهند بود، آیا افرادی همچون حضرت عیسی علیه السلام نیز که معبود قرار گرفته اند، شامل این قاعده می شوند و یا اینکه مستثنی هستند؟
پاسخ: این گونه معبودها استثنا شده اند، زیرا اوّلاً، قرآن از آن معبودها به «وما تعبدون» تعبیر آورده که وجود کلمه «ما» در این عبارت، به موجودات غیر ذوی العقول اشاره دارد،**رسول خدا صلی الله علیه و آله در پاسخ به سؤال بالا فرمودند: رسم عرب این است که کلمه «ما» را برای بی عقل ها بکار می برد و «ما تعبدون» بت های سنگ و چوبی هستند. بحار، ج 9، ص 282.*** ثانیاً، مخاطبین این آیه، بت پرستان مکّه بودند که بت های سنگی و چوبی و... را می پرستیدند، ثالثاً در آیات بعدی همین سوره آمده است که: آن کسانی که (مثل حضرت عیسی ) از طرف خداوند به آنان وعده نیکو داده شده، از دوزخ دور هستند.
پیام ها:
1- پرستش غیر خدا، عابد ومعبود را به دوزخ می کشاند. (انّکم و ماتعبدون... حصب جهنّم)
2- هیزم جهنّم، کافران ومعبودهای خیالی آنان است. (انّکم و ماتعبدون... حصب جهنّم)
سوره انبیا آیه 99
(99) لَوْ کَانَ هَؤُلَا ءِ ءَالِهَةً مَّا وَرَدُوهَا وَکُلٌّ فِیهَا خَلِدُونَ
اگر اینها خدایان (واقعی) بودند، وارد آن (دوزخ) نمی شدند، در حالی که همگی برای همیشه در آن ماندگار خواهند بود.