سوره انبیا آیه 69
(69) قُلْنَا یَنَارُ کُونِی بَرْداً وَسَلَماً عَلَی إِبْرَهِیمَ
(و سرانجام آتشی فراهم آورده و ابراهیم را به درون آن انداختند، امّا ما) گفتیم: ای آتش ! بر ابراهیم سرد و سلامت باش.
سوره انبیا آیه 70
(70) وَأَرَادُواْ بِهِ کَیْداً فَجَعَلْنَهُمُ الْأَخْسَرِینَ
و (اگر چه) آنان برای او (تدبیر بد و) کیدی را اراده کردند، ولی ما آنها را از زیانکارترین (مردم) قرار دادیم.
نکته ها:
مردان خدا اهداف مقدّس خود را در هر شرایطی دنبال می کنند و لحظه ای آرام نمی گیرند، هرچند تلاشهای آنان در قالب های متفاوتی صورت پذیرد. حضرت ابراهیم علیه السلام در مسیر رسالت الهی خویش ابتدا به سراغ عمو و قومش می رود و آنانرا به سوی توحید و یکتا پرستی دعوت می کند و چون نتیجه ای حاصل نمی شود در دوّمین مرحله به سراغ بت ها می شتابد و همه آنها را درهم می شکند، آنگاه فطرتشان را مخاطب قرار داده و به بیدار کردن آنان می پردازد و سرانجام پس از اندرز و توبیخ، آنها را به تعمق و اندیشه وامی دارد.
در ماجرای پرتاب حضرت ابراهیم به درون آتش، مطالب زیادی در تفاسیر آمده است، از جمله اینکه مشرکان با کمک و راهنمایی شیطان منجنیق ساختند، ولی آن حضرت با توکّل بی نظیرش به خداوند، از احدی از فرشتگان حتّی جبرئیل کمکی نگرفت ودر آن هنگام به مناجات و راز و نیاز با پروردگار و توسّل به محمّد و آل محمّد علیهم السلام مشغول بود.
واژه «اخسرین» در قرآن به کسانی اطلاق شده است که کار بدی را انجام می دهند امّا گمان می کنند که کارشان خوب است، پس زیانِ خود را درک نمی کنند، تا در پی جبران آن باشند.
امام صادق علیه السلام فرمودند: وقتی خداوند به آتش امر کرد: (کونی برداً) دندان های ابراهیم از شدّت سرما (در میان آتش نمرودیان) به هم می خورد، تا آنکه گفته شد: (و سلاماً)**کافی، ج 8، ص 318.***
پیام ها:
1- یکی از شیوه های دعوت مردم به دین، آگاه کردن آنان به ضرر بی دینی است. (لاینفعکم و لا یضرکم)
2- سرچشمه و انگیزه ی عبادت، دستیابی به خیر و یا نجات از شر است که بت ها بر هیچکدام قادر نیستند. (لاینفعکم شیئاً و لا یضرکم)
3- اگر زمینه مناسبی برای بیداری پیدا شد باید منحرفان را تحقیر کرد. (اُفٍ لکم و لما تعبدون من دون الله)
4- عواطف باید تحت الشعاع مکتب باشد. (افّ لکم) با توجّه به اینکه عموی او نیز بت پرست بود.
5 - بت پرستی با عقل سازگار نیست. (افلا تعقلون؟) (افراد بی خرد لجوج سزاوار توبیخ هستند) (افلا تعقلون)
6- توحید، اندیشه ای عقلانی است. (افلا تعقلون)
7- کسانی به زور متوسل می شوند که از عقل و منطق بی بهره اند. (حرّقوه)
8 - مردان خدا تا پای جان بر اهداف خود پایدار هستند. (حرّقوه) سوزاندن، سخت ترین نوع قتل است.
9- بقای شرک با نابودی موحّدان امکان پذیر است. (حرّقوه وانصروا آلهتکم)
10- تعصّبات نابجا، انسان را تا مرز سوزاندن پیامبر به پیش می برد. (حرّقوه و انصروا آلهتکم)
11- دشمن در تحریک توده های ناآگاه، به مقدّسات متوسّل می شود، (انصروا آلهتکم) وبه غیرت وحمیّت نیز تمسّک می جوید. (ان کنتم فاعلین)
12- خداوند، هم سبب ساز است و هم سبب سوز. (یا نار کونی برداً و سلاماً)
سبب ساز است، زیرا نفسِ حضرت عیسی علیه السلام را سبب زنده شدن مردگان قرار می دهد، و سبب سوز است، زیرا سوزندگی را از آتش می گیرد و آن را بر ابراهیم سرد و سلامت می کند.
13- هستی شعور دارد ومخاطب قرار می گیرد. (یا نار کونی برداً وسلاماً) و نفرمود: «فجعلنا النار برداً و سلاماً»
14- آثار موجودات به خواست و اراده ی الهی است. (یا نار کونی برداً و سلاماً)
15- نور حقّ، با نار کفر خاموش نمی شود. (قالوا حرّقوه... قلنا یا نار کونی برداً)
16- قدرت خداوند می تواند همه ی توطئه ها را خنثی کند. (ارادوا به کیداً فجعلناهم الاخسرین)
17- عاقبت، حقّ پیروز است. (ارادوا - جعلناهم الاخسرین)
سوره انبیا آیه 71
(71) وَنَجَّیْنَهُ وَلُوطاً إِلَی الْأَرْضِ الَّتِی بَرَکْنَا فِیهَا لِلْعَلَمِینَ
و ما، او (ابراهیم) ولوط را (از شرّ کافران) به سرزمینی که در آنجا برای همه جهانیان برکت نهادیم، نجات دادیم.