سوره انبیا آیه 28
(28) یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَی وَ هُم مِّنْ خَشْیَتِهِ مُشْفِقُونَ
(خداوند) آنچه را که در (آینده) پیش روی آنان و یا گذشته ی آنهاست می داند و آنان (فرشتگان) جز برای کسی که خداوند رضایت دهد، شفاعت نمی کنند و از ترس او (پروردگار) بیمناکند.
نکته ها:
«خوف» یعنی ترس از گناه، ولی «خشیت» به معنای ترس از عظمت الهی است، ترسی که با تعظیم و احترام همراه باشد.
در روایات آمده است که مراد از «من ارتضی» یعنی کسی که دین او مورد رضایت است، هر چند گناهکار باشد، زیرا شخص با ایمان به خاطر توبه ای که پس از گناه می کند، مورد لطف قرار گرفته و مشمول شفاعت واقع می شود.**تفاسیر صافی و نورالثقلین ؛ توحید صدوق ص 408.***
پیام ها:
1- تسلیم بی چون و چرا بودن، در برابر خدایی ارزش دارد که به همه چیز آگاه است. (بامره یعملون، یعلم) توجّه به اینکه خداوند همه چیز را می داند سبب تسلیم همراه با خشیت می شود.)
2- علم خداوند نسبت به گذشته و آینده یکسان است، بخلاف علم انسان که فقط نسبت به گذشته است. (یعلم ما بین ایدیهم و ما خلفهم)
3- بندگی و تسلیم در برابر خداوند، سببِ داشتن مقام شفاعت است. (عبادٌ مکرمون، لا یسبقونه، یشفعون)
4- فرشتگان نیز اهل شفاعت هستند. (لا یشفعون الاّ لمن ارتضی)
5 - شفاعت، لیاقت می خواهد. کسانی مشمول شفاعت واقع می شوند که خداوند از دین آنها راضی باشد. (الاّ لمن ارتضی)
6- معرفت بیشتر به خداوند باید سبب خشیت فزونتر باشد. (و هم من خشیته مشفقون) (مقام عصمت، مانع از خشیت از خداوند نیست.)
سوره انبیا آیه 29
(29) وَمَن یَقُلْ مِنْهُمْ إِنِّی إِلَهٌ مِّن دُونِهِ فَذَلِکَ نَجْزِیهِ جَهَنَّمَ کَذَلِکَ نَجْزِی الظَّلِمِینَ
و هر که از آنها (فرشتگان) بگوید: من بجای خداوند، معبود هستم، پس جزای او را جهنّم قرار می دهیم (و) ما اینگونه ستمکاران را کیفر خواهیم داد.
نکته ها:
شاید این آیه، از این باب باشد که: به در بگو تا دیوار بشنود، یعنی مردم بدانید هر کس حتّی اگر فرشتگان مکّرم (که این تصور در مورد آنها محال است) دیگران را به شرک دعوت کنند باید منتظر کیفر دوزخ باشند.
پیام ها:
1- ادّعای شرک از هیچ موجودی قابل قبول و بخشش نیست. (و من یقل منهم)
2- هر کس در برابر خداوند، قد علم و خود را به عنوان شریک مطرح کند، چه طرفداری بیابد و چه نیابد، کیفر او جهنّم است. (انیّ اله - نجزیه جهنّم)
3- کیفرهای الهی بر طبق یک سنت و قانون جاوید است. (کذلک)
4- مشرک، ظالم است و کیفر ظلم جز دوزخ نیست. (نجزی الظالمین)
سوره انبیا آیه 30
(30) أَوَلَمْ یَرَ الَّذِینَ کَفَرُواْ أَنَّ السَّمَوَتِ وَالْأَرْضَ کَانَتَا رَتْقاً فَفَتَقْنَهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَآءِ کُلَّ شَیْ ءٍ حَیٍّ أَفَلَا یُؤْمِنُونَ
آیا کافران نمی بینند که آسمان ها و زمین بهم بسته بودند، پس ما، آن دو را از یکدیگر باز کردیم و هر چیز زنده را از آب پدید آوردیم. آیا (با این همه) باز ایمان نمی آورند؟
نکته ها:
در اینکه مراد از بسته بودن و سپس باز شدن آسمان ها و زمین چیست، اقوالی ذکر شده است:
الف: زمین و آسمان در آغاز خلقت، یک چیز بودند و آن، توده ی عظیمی از گازها بود، سپس بر اثر انفجارات درونی و حرکت ها، تدریجاً از هم جدا شدند.
ب: مواد اصلی آسمان و زمین در ابتدا یکی بود ولی با گذشت زمان، شکل جدیدی پیدا کردند.
ج: مراد از بسته بودن آسمان، نباریدن ومنظور از بسته بودن زمین، گیاه نداشتن است، خداوند آنها را گشود، از آسمان باران نازل کرد واز زمین گیاهان را رویاند.**تفسیر نمونه.***
سرچشمه ی پیدایش انسان و حیوانات، آب است. 70% بدن انسان ها و حیوانات از آب است. حیات گیاهان، وابسته به آب است.
پیام ها:
1- مشاهده ی طبیعت با هدف، کلید کسب ایمان است. (اولم یر ... افلا یؤمنون)
2- جهان طبیعت دوران های مختلفی داشته است. (کانتا رتقا ففتقناهما)
3- در جمود و بسته بودن، خیری نیست، باز شدن سرچشمه ی حیات است. (رتقا ففتقناهما)
4- سرچشمه ی همه موجودات زنده، از آب است. (و جعلنا من الماء کل شی ء حی)