سوره طه آیه 89
(89) أَفَلَا یَرَوْنَ أَلَّا یَرْجِعُ إِلَیْهِمْ قَوْلًا وَلَا یَمْلِکُ لَهُمْ ضَرّاً وَلَا نَفْعاً
پس آیا نمی بینند که (این گوساله) برایشان پاسخی ندارد و مالک (هیچ گونه) سود و زیانی برای آنها نیست؟!
نکته ها:
از جمله هنرهای سامری این بود که چگونگی ساخت گوساله را به مردم نشان نداد و مردم یکدفعه با پیکر گوساله ای صدادار مواجه شدند. «فاخرج»
بنی اسرائیل نیندیشیدند که اگر گوساله قابل پرستیدن است، خود سامری که سازنده ی آن است به طریق اولی قابل پرستش است.
پیام ها:
1- هنری که با جامعه شناسی و روانشناسی همراه باشد، مؤثّرتر است. (فاخرج لهم عجلاً) (عامل موفّقیت سریع سامری در جلب توجّه بنی اسرائیل، شناختِ زمینه های بت پرستی و گاوپرستی در آن جامعه وحضور نداشتن رهبر بود.)
2- هنر در اختیار افراد منحرف، همچون تیغ در کف زنگی مست، مهلک و خطرناک است و گوساله سامری می شود. (القی السامری)
3- مجسمه سازی، ذوب فلزات وریخته گری، سابقه طولانی دارد. (عجلاًجسداً)
4- بزرگ ترین خطری که هر امّت و انقلابی را تهدید می کند، ارتجاع، ارتداد و انحراف فرهنگی و عقیدتی است. (هذا الهکم)
5 - فطرت همه ی انسان ها بر خداپرستی است، انبیا علیهم السلام راه صحیح و معبود واقعی را نشان می دهند، امّا سامری ها، کج راهه و گوساله ها را. (هذا الهکم)
6- اگر بزرگان و رهبران قوم با تهمت خراب شوند، راه برای خراب کردن دیگر افراد هموار می شود. (و اله موسی)
7- نتیجه ی فراموش نمودن احکام و دستورات الهی و جداشدن از رهبران دینی، انحراف و بدعاقبتی است. (فنسی) (می گویند: سامری از یاران موسی علیه السلام بود که تعهّدات خویش را در قبال او فراموش کرد.)**تفسیر نمونه.***
8 - راه ومکتب انبیا، استدلالی ومنطقی است. (افلا یرون... لایملک لهم نفعاً و لا ضرّاً) (عقل می گوید که معبود انسان باید قدرت جلب منفعت را برای انسان و دفع شرور را از او داشته باشد.)
سوره طه آیه 90
(90) وَلَقَدْ قَالَ لَهُمْ هَرُونُ مِن قَبْلُ یَقَوْمِ إِنَّمَا فُتِنتُم بِهِ وَإِنَّ رَبَّکُمُ الرَّحْمَنُ فَاتَّبِعُونِی وَأَطِیعُواْ أَمْرِی
و البتّه هارون (نیز) پیش از این (آمدن موسی) به آنان گفته بود: ای قوم من! شما قطعاً به واسطه ی آن (گوساله)، مورد آزمایش قرار گرفته اید و همانا پروردگار شما خداوند رحمان است، پس از من پیروی کنید و دستور مرا اطاعت نمایید.
سوره طه آیه 91
(91) قَالُواْ لَن نَّبْرَحَ عَلَیْهِ عَکِفِینَ حَتَّی یَرْجِعَ إِلَیْنَا مُوسَی
(اما قوم مرتدّ، به هارون) گفتند: ما همچنان برپاداریم (و هرگز از پرستش آن دست بر نخواهیم داشت) تا موسی به سوی ما باز گردد.
پیام ها:
1- بعضی چنان خودباخته اند که نه عقل بر آنان حکمفرماست (افلا یرون) و نه پیامبر برایشان راهنما. (قال لهم هارون)
2- انحراف و ارتداد بنی اسرائیل آگاهانه بوده است. (و لقد قال لهم هارون ...)
3- وظیفه رهبر وپیروانش هنگام بروز بدعت، فریاد و اتمام حجّت است. (و لقد قال لهم هارون)
4- انبیا دلسوز مردمند. (و لقد قال لهم هارون... یا قوم)
5 - آزمایش انسان ها یک سنّت قطعی الهی است، لیکن ابزار آن متفاوت است. (انّما فتنتم به)
6- یادآوری لطف و رحمت الهی می تواند زمینه ی ارشاد و توبه را برای انسان ها فراهم نماید. (ربکم الرحّمن)
7- اطاعت از وصی و نماینده پیامبر واجب است. (فاتبعونی و اطیعوا امری)
8 - پیروی از رهبران الهی، مایه ی مصونیت از فتنه هاست. (فتنتم... اطیعوا امری)
9- برای افراد لجوج، فریاد پیامبران نیز بی اثر است. (قالوا لن نبرح)
10- بنی اسرائیل بجای فکر، شخصیّت گرا بودند. (حتی یرجع الینا موسی)