سوره مریم آیه 87
(87) لَا یَمْلِکُونَ الشَّفَعَةَ إِلَّا مَنِ اتَّخَذَ عِندَ الرَّحْمَنِ عَهْداً
آنان مالک شفاعت نیستند، مگر کسی که با خدای رحمان پیمانی بسته باشد.
نکته ها:
قرآن، برای شفاعت شرایطی قائل است و چنین نیست که هر کس هر چه را خواست شفیع خود قرار دهد. در قیامت، کفّار به هر دری می زنند و از هر کسی پناه می خواهند، ولی جواب منفی می شنوند.
ممکن است مراد از «عَهد»، همان عهد بندگی خدا و دوری از شیطان باشد که قرآن می فرماید: (الم اعهد الیکم یا بنی آدم ان لا تعبدوا الشیطان انّه لکم عدوّ مبین و ان اعبدونی هذا صراط مستقیم)**یس، 60 - 61.*** ای انسان ها! آیا از شما پیمان نگرفتم که از شیطان اطاعت نکنید که او برای شما دشمنی آشکار است و اینکه تنها مرا پرستش کنید که این صراط مستقیم است. و در جای دیگری می خوانیم: (لا تنفع الشفاعة الاّ من اذن له الرحمن و رضی له قولا)**طه، 109.*** در آن روز، شفاعت هیچ کس سودی نمی بخشد جز کسی که خداوند به او اجازه داده و به گفتار او راضی است.
در روایات، «عهد» به چند چیز تفسیر شده است از جمله:
الف: تعهّد به ولایت امیرالمؤمنین علیّ بن ابیطالب علیهما السلام و امامان پس از او.**تفسیر المیزان.***
ب: وصیّت هنگام مرگ که انسان مردم را گرد خود جمع کند و بگوید: من متعهّدم به «لا اله الاّ اللّه، محمّد رسول اللّه»، و حقانیّت بهشت و دوزخ.**تفسیر مجمع البیان.***
ج: تعهّد ومواظبت بر نمازهای شبانه روزی.**تفسیر المیزان.***
پیام ها:
1- شفاعت، دارای نظامی قانون مند و تحت نظارت خداوند است. (لایملکون الشفاعة الاّ مَن...)
2- کسی خودسرانه و از پیش خود قدرت و حقّ شفاعت ندارد. (لا یملکون)
3- شفاعت، جلوه ای از رحمت گسترده ی الهی است. (عند الرحمن عهدا)
4- افراد خاص ومتعهّد از طرف خداوند حقّ شفاعت دارند. (الاّ مَن اتّخذ عند الرّحمن عهدا)
سوره مریم آیه 88
(88) وَقَالُواْ اتَّخَذَ الرَّحْمَنُ وَلَداً
و (کفّار) گفتند: خدای رحمان (برای خود) فرزندی انتخاب کرده است.
سوره مریم آیه 89
(89) لَقَدْ جِئْتُمْ شَیْئاً إِدّاً
راستی، مطلب زشتی گفتید.
نکته ها:
کلمه ی «اِدّ» به معنای منکر بزرگ و بسیار زشت است.
این آیه شامل گروه های زیادی می شود، از جمله:
الف: مشرکین، که ملائکه را دختران خدا می دانستند. (واتّخذ من الملائکة اناثاً)**اسراء، 40.***
ب: یهود، که عُزیر را فرزند خدا می پنداشتند. (و قالت الیهود عزیر ابن الله)**توبه، 30.***
ج: نصاری، که مسیح را فرزند خدا می شمردند. (قالت النصاری المسیح ابن الله)**توبه، 30.***
پیام ها:
1- اعتقاد به فرزند داشتن خدا، سخنی بی پایه وبسیار زشت است. (ولداً...شیئاًادّا)
2- فرزند داشتن خدا نشانه ی کمال نیست، بلکه مایه ی نقص است. (شیئاًادّا)