سوره مریم آیه 64
(64) وَمَا نَتَنَزَّلُ إِلَّا بِأَمْرِ رَبِّکَ لَهُ مَا بَیْنَ أَیْدِینَا وَمَا خَلْفَنَا وَمَا بَیْنَ ذَلِکَ وَ مَا کَانَ رَبُّکَ نَسِیّاً
ما (فرشتگان) جز به فرمان پروردگار تو نازل نمی شویم؛ آنچه پیش روی ما (در آینده) و آنچه پشت سر ما (در گذشته) و آنچه میان این دو قرار دارد از اوست و پروردگار تو فراموشکار نیست.
نکته ها:
در تفسیر المیزان می خوانیم: این آیه مستقل است، گرچه بعضی تلاش کرده اند تا با آیات قبل ارتباطش دهند.
در تفاسیر فخررازی، طبری وتبیان می خوانیم: مدّتی وحی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله قطع شد و این، سبب نگرانی پیامبر وطعنه ی مخالفان گردید. آیه نازل شد: پروردگارت فراموشکار نیست. (ماکان ربّک نسیّا) نظیر آیه ی (ما وَدّعک ربّک و ما قَلی)**ضحی، 3.***
پیام ها:
1- نزول قرآن، تدریجی و بر اساس فرمان خداست. (و ما نتنزّل الاّ بامر ربّک)
2- فرشتگان تسلیم امر خداوند هستند. (و ما نتنزّل الاّ بامر ربّک)
3- مالک حقیقی همه چیز اوست. (له)
4- تأخیر وحی به امر خداوند بود، نه اینکه او فراموش کرده باشد.**تفسیر فی ظلال القرآن ؛ تبیان.*** (ما کان ربّک نسیّا)
سوره مریم آیه 65
(65) رَبُّ السَّمَوَ تِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا فَاعْبُدْهُ وَاصْطَبِرْ لِعِبَدَتِهِ هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِیّاً
پروردگار آسمان ها وزمین وآنچه میان آن دو قرار دارد؛ تنها او را پرستش کن و برای عبادتش شکیبا باش، آیا برای او همتا و هم نامی می شناسی؟
نکته ها:
برای کلمه ی «سمیّ» چند معنا ذکر شده است: شریک، همانند، همنام و فرزند.
کلمه «ربّک» در آیه قبل و کلمه (ربّ السموات و الارض) در این آیه نشان وحدت مدیریّت در اداره زندگی بشر با تمام هستی است.
عبادت، تنها ذکر خداوند و نماز نیست، زیرا این گونه عبادت ها مشکلی ندارد تا به صبر و مقاومت نیازمند باشد. پس مراد از (فاعبد و اصطبر) عبادتی است که انسان را دچار تضادها، طاغوت ها و مشکلات فراوان می کند و به خاطر همین، نیازمند صبر و استقامت است.
در روایتی از حضرت علی علیه السلام می خوانیم که درباره معنای (هل تعلم له سمیّا) فرمودند: هیچ کس به نام اللّه نامیده نشده است.**توحید صدوق، ص 263.***
پیام ها:
1- فلسفه ی عبادت ما در برابر خداوند، ربوبیّت انحصاری او نسبت به همه ی هستی است. (ربّ السموات ... فاعبد)
2- عبادت، صبر لازم دارد. (فاعبده واصطبر) (عبادت، یک نوع مبارزه با هوس ها و طاغوت هاست که صبر می خواهد.)
3- خداوند تورا فراموش نکرده است، پس تو نیز او را فراموش نکن. (وما کان ربّک نسیّاً... فاعبده)
4- خداوند، فرزند ندارد و هیچ موجودی مثل او نیست. (هل تعلم له سمیّاً)
سوره مریم آیه 66
(66) وَیَقُولُ الإِْنْسَنُ أَءِذَا مَا مِتُّ لَسَوْفَ أُخْرَجُ حَیّاً
وانسان می گوید: آیا آنگاه که مُردم، دوباره زنده (از قبر) خارج خواهم شد؟