سوره مریم آیه 46
(46) قَالَ أَرَاغِبٌ أَنتَ عَنْ ءَالِهَتِی یَإِبْرَهِیمُ لَئِن لَّمْ تَنتَهِ لَأَرْجُمَنَّکَ وَ اهْجُرْنِی مَلِیّاً
گفت: ای ابراهیم! آیا از خدایان من بیزاری؟ اگر از (این روش) دست برنداری قطعاً تو را سنگسار خواهم کرد و (اکنون) برای مدّتی طولانی از من دور شو.
نکته ها:
کلمه ی «مَلیّاً» از «اِملاء»، به معنای مهلت دادن طولانی است.
پیام ها:
1- گاهی باید عقاید خود را مخفی کرد. (گویا ابراهیم تا آن لحظه عقاید خود را حتّی از عموی خود مخفی داشته است. زیرا عمو با تعجّب با او سخن گفت.) (أراغب)
2- این آیه، مایه ی دلداری پیامبر است که اگر ابولهب، عموی تو کافر است، عموی ابراهیم نیز کافر بود. (قال أراغبٌ أنت)
3- انسان به جایی می رسد که حرف حقّ برایش تلخ و سبب تعجّب است. (أراغبٌ أنت)
4- نپذیرفتن سخن حقّ، از کوچک تر از خود، نشانه ی تکبّر است. (أراغبٌ أنت)
5 - کسی که یک خدای با شعور را نپذیرد، چند خدای بی شعور را خواهد پذیرفت. (آلِهتی)
6- حقّ گویی و مبارزه با سنت های باطل، آوراگی و محرومیّت به دنبال دارد. (لارجمنّک واهجرنی مَلیّا)
سوره مریم آیه 47
(47) قَالَ سَلَمٌ عَلَیْکَ سَأَسْتَغْفِرُ لَکَ رَبِّی إِنَّهُ کَانَ بِی حَفِیّاً
(ابراهیم از او جدا شد و) گفت: سلام بر تو، به زودی از پروردگارم برای تو آمرزش می خواهم، زیرا او همواره نسبت به من بسیار مهربان بوده است.
نکته ها:
کلمه ی «حَفیّ» به کسی گفته می شود که کمال نیکی و گرامی داشت را در حقّ دیگری دارد**لسان العرب.*** و گاهی به معنای عالم است.
در این آیات، روحیّات مؤمن و کافر در گفتگوها به خوبی به چشم می خورد:
الف: ابراهیم عاطفی حرف می زند و عمویش با خشونت، ابراهیم چهار بار می گوید: «یا أبتِ» ولی عموی بت پرستش حتّی یک بار نگفت: «یا بنیّ»
ب: ابراهیم با استدلال حرف می زند، امّا آزر بی دلیل سخن می گوید. ابراهیم می گوید: «لِمَ تعبد ما لا یسمع» عمو می گوید: «آلهتی»
ج: ابراهیم، دلسوزانه حرف می زند، امّا آزر با تهدید جواب می دهد.
د: ابراهیم، سلام می کند، امّا آزر دستور فاصله گرفتن می دهد. «واهجرنی»
کم مباش از درخت سایه فکن - هر که سنگت زند ثمر بخشش
استغفار حضرت ابراهیم، برای عموی بت پرستش به خاطر آن بود که احتمال هدایت شدن اورا می داد. (سأستغفرلک) ولی همین که از هدایت عمو مأیوس شد، از او برائت جست. قرآن می فرماید: (وما کان استغفار ابراهیم لابیه الا عن موعدة وعدها ایّاه فلما تبین له انّه عدوّ لله تبرء منه)**توبه، 114.***
پیام ها:
1- مردان خدا در برابر تهدید وتحقیر دیگران، صبور ودریا دلند. (قال سلامٌ علیک)
2- سعی کنیم آتش خشم دیگران را با سخنان زیبا و آرام بخش، خاموش کنیم. (لارجمنّک ... قال سلامٌ علیک)
3- استغفار انبیا و اولیا، آثار خاصّی دارد. (و گرنه وعده ی استغفار نقش مهمی ندارد.) (ساستغفر لک)
4- قبول عذرخواهی، از شئون ربوبیّت است. (ساستغفر لک ربّی)
5 - برای استغفار، زمان های خاصی اولویّت دارد. (ساستغفر) یعنی در زمان مناسب دعا خواهم کرد.
6- از آداب دعا توجّه به ربوبیّت خداوند است. (ربّی)
7- در برابر تهدیدهای مخالفان، به یاد الطاف خدا باشیم. (انّه کان بی حفیّا)
سوره مریم آیه 48
(48) وَأَعْتَزِلُکُمْ وَمَا تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ وَأَدْعُواْ رَبِّی عَسَی أَلَّا أَکُونَ بِدُعَآءِ رَبِّی شَقِیّاً
و من از شما و آنچه غیر خدا می خوانید کناره گیری می کنم و پروردگارم را می خوانم، امیدوارم که در خواندن پروردگارم محروم (و بی پاسخ) نمانم.
نکته ها:
جوانان خداپرستی که در خانواده های منحرف زندگی می کنند، باید خط ابراهیم را پیش گیرند. دعوت همراه با ادب، (یا أبت) دلسوزی همراه با منطق، (لِمَ تعبد...) انذار همراه با دعا، (انّی اخاف... ساستغفر لک) سلام همراه با استغفار (سلام علیک ساستغفر لک)و در پایان جدایی. (واعتزلکم)
پیام ها:
1- از مراحل نهایی نهی از منکر، قطع رابطه است. (واعتزلکم) (اگر نمی توانیم محیط فاسد را عوض کنیم، لااقل آن را ترک کنیم.)
2- یکی از اصول اساسی مکتب های الهی، برائت از کفّار است. (واعتزلکم)
3- برائت، قبل از ولایت است. ابتدا باید از شرک و طاغوت و فساد جدا شویم، بعد به حقّ وصل شویم. (اعتزلکم... ادعوا ربّی)
آری، دیو چو بیرون رود، فرشته در آید. ابتدا «لا اله» سپس «الاّ اللّه»، در قرآن ابتدا جمله ی «یکفر بالطاغوت» را می خوانیم بعد جمله ی «یؤمن باللّه»**بقره، 256.*** را.
4- اگر بخواهیم دعای ما دعای ابراهیمی شود، باید از افراد و مراکز آلوده دوری کنیم. (اعتزلکم... ادعوا)
5 - کلمه ی «ربّ» در دعا نقش مهمی دارد. (ادعوا ربّی - بدعاء ربّی)
6- مؤمن میان خوف و رجا است. (عسی...) اگر خوف در انسان غلب شود، او را به یأس می کشاند و اگر امید بر او غالب شود، او را تن پرور می کند، بنابراین باید انسان بین خوف و رجا و بیم و امید باشد.
7- استجابت دعا تفضّل الهی است. (عسی)
8 - حتّی انبیا برای آینده ی خود به خداوند امیدوارند.**تفسیر المیزان. ***(عسی الا اکون... شقیّا)