سوره مریم آیه 13
(13) وَحَنَاناً مّن لَّدُنَّا وَزَکَوةً وَکَانَ تَقِیّاً
و نیز از جانب خود، مهربانی و پاکی به او دادیم و او تقواپیشه بود.
نکته ها:
«حکم» به معنای علم و فهم**لسان العرب.*** و قدرت قضاوت**قاموس القرآن.*** آمده است و در تفسیر المیزان می خوانیم: مراد از «حکم»، علم به معارف الهی و کنار رفتن پرده ی غیب است.
سه نفر در کودکی به نبوّت رسیدند: سلیمان، عیسی و یحیی علیهم السلام و سه نفر نیز در کودکی به امامت رسیدند: امام جواد و امام هادی وامام مهدی علیهم السلام **تفسیر اطیب البیان.***
برخی گفته اند: یحیی علیه السلام در کتاب عهد جدید، یوحنّا نامیده شده است.
شاید مراد از کتاب آسمانی در اینجا، تورات باشد. زیرا کتاب دیگری که بر حضرت یحیی نازل شده باشد، شناخته شده نیست.
در آیات 63 و 93 سوره ی بقره نیز این فرمان آمده است که کتاب آسمانی را با قدرت بگیرید.
«حنان» به معنای شفقت ومهربانی است. رأفت خدا به یحیی وعشق او به خدا، مهر مردم به یحیی و محبّت یحیی به مردم، پرتو «حناناً من لدنّا»ی الهی است.
راه خدا همه چیزش رحمت است: خدای آن رحمان، پیامبرش (رحمة للعالمین)**انبیاء، 107. ***و(حناناً من لّدنّا)، کتابش (رحمة للعالمین)**اسراء، 82. ***ومردمش (رحماء بینهم)**فتح، 29. ***است.
«زکات» به معنای صدقه، رشد، پاکی از گناه و برکت آمده است. یحیی برای حضرت زکریّا، هدیه ای مبارک و نمونه ی انسان پاک و رشد یافته بود.
پیام ها:
1- رهبر باید در تحقّق بخشیدن به اهداف کتاب آسمانی، صلابت داشته باشد. (یا یحیی خُذ الکتاب بقوّة)
2- حفظ دین و اجرای احکام، به قاطعیّت و قدرت نیاز دارد. (خُذ الکتاب بقوّة)
3- دینداری باید با قدرت و جدّیت باشد. (خُذ الکتاب بقوّة)
4- اگر خدا بخواهد، طفل را هم به مقام نبوّت می رساند. (آتیناه الحکم صبیّا)
5 - لازمه ی تبلیغ و تربیت، رأفت، محبّت و پاکی است. (و حناناً و زکوة)
6- سرچشمه ی رأفت و مودّت، خداوند است. (من لّدنّا)
7- روحیّه ی رأفت و عطوفت برای انسان ارزش است. (حناناً)
8 - تقوایی ارزش دارد که همیشگی و خصلت انسان باشد. (کان تقیّاً)
9- تقوا به معنای انزوا و خشن بودن نیست، بلکه همراه مردم بودن با مهربانی و محبّت است. (حناناً... کان تقیّاً)
10- تقوا زمینه ی رشد و محبوبیّت است. (حنانا... زکوة... کان تقیّاً)
سوره مریم آیه 14
(14) وَبَرّاً بِوَ لِدَیْهِ وَلَمْ یَکُن جَبَّاراً عَصِیّاً
و نسبت به پدر ومادرش نیکوکار بود و (نسبت به مردم، زورگویی) سرکش و نافرمان نبود.
سوره مریم آیه 15
(15) وَسَلَمٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَیَوْمَ یَمُوتُ وَیَوْمَ یُبْعَثُ حَیّاً
و سلامی شایسته بر او باد روزی که متولّد شد و روزی که می میرد و روزی که زنده برانگیخته می شود.
نکته ها:
خداوند در این آیات، اوصاف گوناگونی را درباره حضرت یحیی برشمرده است: او در پیشگاه خداوند پرهیزکار بود، (تَقیّا) نسبت به والدین نیکوکار بود، (بِرّاً) و در برابر مردم، سرکش وعصیانگر نبود. (لم یکن جبّاراًعصیّا)**تفسیر المیزان.***
مراد از سلامت هنگام مرگ، سلامت عقیده و با ایمان مردن است.
پیام ها:
1- مقام و منصب، ما را از یاد والدین غافل نکند، پیامبر هم باید نسبت به والدین نیکی کند. (و برّاً بوالدیه)
2- نیکی به پدر ومادر، نمودار تقوای الهی است. (کان تقیّاً و برّا بوالدیه)
3- آن نیکی به والدین مورد ستایش است که در آن هیچ گونه نافرمانی و سلطه جویی نباشد. (برّاً بوالدیه ولم یکن جبّاراً عصیّا)
4- ترک نیکی به والدین، نشانه ی عصیان و سرکشی است. (ولم یکن جباراً عصیّا)
5 - سلام و درود فرستادن بر اولیای خدا مخصوص زمان حیات آنان نیست. (سلام علیه یوم ولد و یوم یموت و یوم ...)
6- سلام کردن، نشانه ی کوچکی نیست، زیرا خدای بزرگ هم سلام می کند. (سلام علیه)، (سلام علی ابراهیم)**صافّات، 109.*** و (سلام علی موسی و هارون)**صافّات، 120.***
7- یحیی تمام فراز و نشیب ها را با سلامتِ دین و ایمان به خدا سیر کرد. (سلام علیه یوم ولد و یوم یموت و ...)
8 - گرامیداشتِ روز تولّد و یلدبود روز وفاتِ اولیای خدا، امری قرآنی است. (سلام علیه یوم ولد و یوم یموت و ...)
9- خواندن زیارت نامه که سلام بر اولیای خدا در طول زندگی آنهاست، امری قرآنی است. (سلام علیه یوم ولد و یوم یموت و ...)
10- کلید سالم زندگی کردن و سالم مردن و سلامتی در قیامت، تقوا، نیکی به والدین و پرهیز از گناه و طغیان است. (کان تقیّاً و برّاً بوالدیه و لم یکن جباراً عصیّا سلام علیه یوم...)