سوره کهف آیه 108
(108) خَلِدِینَ فِیهَا لَا یَبْغُونَ عَنْهَا حِوَلاً
همواره در آن جاودانه اند ودرخواست دگرگونی وجابه جایی نمی کنند.
نکته ها:
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بهشت صد درجه دارد که بهترین آنها «فردوس» است. هرگاه دعا می کنید، از خداوند فردوس بخواهید.**تفسیر مجمع البیان.***
پیام ها:
1- ایمان و عمل صالح، شرط دریافت نعمت های بهشتی است. (آمنوا و عملوا الصالحات کانت لهم...)
2- در تربیت، هشدار در کنار بشارت و پاداش در مقابل عذاب لازم است. در چند آیه ی قبل، وسیله ی پذیرایی از کافران دوزخ بود، (اعتدنا جهنّم للکافرین نُزلاً) و در اینجا فردوس وسیله ی پذیرایی از مؤمنان است. (الفردوس نزلاً)
3- انسان در هر جا به مدّت طولانی ساکن شود، خسته می شود واگر جای بهتری ببیند، آرزوی انتقال به آنجا را دارد، ولی با وجود جاودانگی بهشت، هرگز بهشتیان آرزوی انتقال از آن را ندارند. (لا یبغون عنها حولاً)
سوره کهف آیه 109
(109) قُل لَّوْ کَانَ الْبَحْرُ مِدَاداً لِّکَلِمَتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَن تَنفَدَ کَلِمَتُ رَبِّی وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهِ مَدَداً
بگو: اگر دریا برای (نوشتن) کلمات پروردگارم مرکب شود، پیش از آنکه کلمات پروردگارم پایان پذیرد، دریا پایان می پذیرد، هر چند دریای دیگری همانند را به کمک آن آوریم.
نکته ها:
«مداد» به جوهری گفته می شود که در دوات ریخته می شود و وسیله ی کشیدن قلم روی کاغذ می گردد و قلم را در نوشتن مدد می کند.
«کلمات ربّ»، یا وعده ها وآفریده هاست ویا حکمت ها ومفاهیم، ویا وحی وهرچه نشانی از خدا دارد. پس هر ذرّه وهر اتم وهر سلّول، یکی از کلمات ربّ است.
پیام ها:
1- نشانه های الهی، بی نهایت است وانسان حتّی از شمارش و نگارش آنها نیز ناتوان است. (لنفد البحر قبل ان تنفد)
2- هر پدیده ای نشانه وکلمه ای از پروردگار و در مسیر رشد و تربیت انسان است. (کلمات ربّی)
سوره کهف آیه 110
(110) قُلْ إِنَّمَآ أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُکُمْ یُوحَی إِلَیَّ أَنَّمَآ إِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَ حِدٌ فَمَن کَانَ یَرْجُواْ لِقَآءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صَلِحاً وَلَا یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَداً
بگو: همانا من بشری همچون شمایم (جز اینکه) به من وحی می شود که خدای شما خدای یگانه است. پس هر که به دیدار پروردگارش (در قیامت و به دریافت الطاف او) امید و ایمان دارد، کاری شایسته انجام دهد. و هیچ کس را در عبادت پروردگارش شریک نسازد.
نکته ها:
در این آیه هم توحید، (الهٌ واحد) هم نبوّت، (یُوحی الیّ) و هم معاد، (لقاء ربّه) هم امید به رحمت الهی، (یرجوا) هم تلاش در رسیدن به آن، (فلیَعمل) و هم اخلاص در عمل (لایُشرک) آمده است. از این جهت پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: اگر تنها آیه ی آخر سوره ی کهف بر امّت من نازل می شد، برای آنان کافی بود.**تفسیر درّالمنثور.***
در روایات بسیاری در ذیل این آیه، از اهمیّت اخلاص و خطر ریا و شرک خفیّ، سخن به میان آمده است.
امام رضا علیه السلام مأمون را در حال وضو گرفتن دید که غلامش روی دست او آب می ریزد، امام با تلاوت جمله ی (ولا یشرک بعبادة ربّه احداً) به او فهماند که در وضو و کارهای عبادی، کمک گرفتن شرک، و موجب بطلان عمل است.**تفسیر مجمع البیان؛ البتّه در کتاب اصول کافی (ج 3، ص 69) مسئله ی کمک در وضو درباره خود حضرت رضا علیه السلام مطرح شده که امام اجازه نداد کسی آب روی دست مبارکشان بریزد.***
در حدیث آمده است: هر کس هنگام خوابیدن این آیه را بخواند، هر ساعتی که بخواهد از خواب بیدار می شود.**تفسیر نورالثقلین.***
پیام ها:
1- نباید خود را بیش از آنچه هستیم معرّفی کنیم، پیامبران خود را بشر می دانستند. (أنا بشر مثلکم)
2- شرط نبوّت، انسان بودن است تا پیامبر در عمل نیز الگوی دیگر انسان ها باشد. (أنا بشر مثلکم)
3- رهبران الهی باید جلو غُلوّ و مبالغه ها را بگیرند. (أنا بشر مثلکم)
4- برای کار خدایی کردن، حتّی امید به پاداش الهی کافی است گرچه یقین نباشد. (فمن کان یرجوا... فلیعمل)
5 - امید در انسان باید به صورت یک حالت دائمی و پیوسته باشد، نه لحظه ای. (فمن کان یرجوا)
6- امید بدون عمل، کارساز نیست. (یرجوا، فلیعمل)
7- مرگ برای همه حتمی است، امّا ارزشمندتر آن است که انسان آرزوی ملاقات با خدا را داشته باشد. (یرجوا لقاء ربّه)
8 - ارزش کارها در سه جهت است: اصل کار، انجام دهنده ی کار، نیّت وهدف. در این آیه هر سه آمده است. (عملاً صالحاً، من کان یرجوا، و لایشرک بعبادة ربّه)
9- شرک، به هر نحوی باشد ممنوع است. (لایشرک بعبادة ربّه احداً)
10- این آیه، هم توحید در الوهیّت را بیان می کند، (الهکم اله واحد) هم توحید در ربوبیّت و عبادت را. (لا یشرک بعبادة ربّه احداً)