سوره کهف آیه 26
(26) قُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثُواْ لَهُ غَیْبُ السَّمَوَ تِ وَالْأَرْضِ أَبْصِرْ بِهِ وَ أَسْمِعْ مَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَلِیٍّ وَلَا یُشْرِکُ فِی حُکْمِهِ أَحَداً
بگو: خداوند به مدّتی که در غار ماندند، داناتر است. غیب آسمان ها و زمین از آنِ اوست. چه بینا و شنواست! جز او برای مردم هیچ یار و یاوری نیست و هیچ کس را در حکم و فرمانروایی خود شریک نمی گیرد.
نکته ها:
یهودیان در مورد مقدار توقّف اصحاب کهف در غار، از حضرت علی علیه السلام سؤال کردند. حضرت فرمود: 309 سال. گفتند: در کتاب ما 300 سال آمده است! آن حضرت فرمود: 9 سال به خاطر تفاوت سال شمسی و قمری است.**تفسیر مجمع البیان.***
در تفسیر مراغی این تفاوت نه سال را، نشانه ی معجزه بودن قرآن دانسته که چه اندازه دقیق است و تفاوت سال های قمری و شمسی را هم در نظر گرفته است.
ممکن است گفته شود: مقدار، همان سیصد سال بوده که مردم نه سال به آن افزوده اند، «وازدادواتسعاً» از این رو خداوند در جواب می فرماید: (قل اللّه اعلم بما لبثوا) بگو: خدا داناتر است.
عمر انسان حدّ معیّنی ندارد، مثل آب نیست که در صد درجه بجوشد و در درجه ی صفر یخ بزند. در آزمایش ها عمر بعضی موجودات زنده تا دوازده برابر افزایش یافته است. چنانچه در جراید نوشتند: ماهی منجمدی که مربوط به چند هزار سال پیش بود و در میان یخهای قطبی پیدا شد، پس از قرار گرفتن در آب ملایم، زندگی را از سر گرفت.**تفسیر نمونه.***
اگر آمار، ساده وعادّی بیان شود، ممکن است یا فراموش شود و یاشنونده به آن توجّه خاص نکند. مثلا اگر بیماری به پزشک بگوید: من چهار ساعت در نوبت نشسته ام، یا بگوید چهار ساعت 7 دقیقه کم، توجّه پزشک تفاوت دارد. زیرا ارقام گاهی برای بیان کم وزیاد است وخیلی درآن دقّت نیست، ولی اگر ریز ودقیق بیان شود، شنونده را جذب می کند. لذا درباره مدّت تبلیغ حضرت نوح می فرماید: هزار سال مگر پنجاه سال، تا اعلام کند ارقام دقیق است. در این آیه نیز می فرماید: سیصد سال وسپس می فرماید: نه سال اضافه. تا بگوید آمار دقیق است.
پیام ها:
1- شیوه بیان آمار واعداد باید دقیق باشد. (ثلاث مأئة سنین وازدادوا تسعاً)
2- دقّت در بیان ارقام و آمار، آن را در ذهن، ماندگارتر می کند. (ثلاث مأئة سنین وازدادوا تسعاً)
سوره کهف آیه 27
(27) وَاتْلُ مَآ أُوحِیَ إِلَیْکَ مِن کِتَابِ رَبِّکَ لَا مُبَدِّلَ لِکَلِمَتِهِ وَلَن تَجِدَ مِن دُونِهِ مُلْتَحَداً
وآنچه را که از کتاب پروردگارت به تو وحی شده است (بر مردم) بخوان، (سنّت ها و) کلمات الهی را تغییر دهنده ای نیست و هرگز جز او پناهگاهی نخواهی یافت (که به آن پناهنده شوی).
نکته ها:
از بهانه های مخالفان پیامبر، این بود که از آن حضرت تقاضای تغییر وتبدیل قرآن را داشتند و می گفتند: (ائت بقرآنٍ غیر هذا او بدّله)**یونس، 15.*** قرآن دیگری بیاور یا آن را عوض کن. پیامبر در جواب آنان می فرمود: این در اختیار من نیست، تبدیل آیات تنها کار خداوند است.
پیام ها:
1- وحی و نزول کتب آسمانی لازمه ی ربوبیّت الهی و در مسیر تربیت انسان است. (ما اوحی الیک من کتاب ربّک)
2- قرآن از هر گونه تغییر و تحریف مصون بوده است. آنگونه که پیامبر اسلام خاتم پیامبران است، قرآن نیز آخرین کتاب آسمانی است. (لامبدّل لکلماته)
سوره کهف آیه 28
(28) وَاصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَ وَةِ وَالْعَشِیِّ یُرِیدُونَ وَجْهَهُ وَلَا تَعْدُ عَیْنَاکَ عَنْهُمْ تُرِیدُ زِینَةَ الْحَیَو ةِ الدُّنْیَا وَ لَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَن ذِکْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَیَهُ وَکَانَ أَمْرُهُ فُرُطاً
وبا کسانی که پروردگارشان را (همواره و در هر) صبحگاه و شامگاه می خوانند و خشنودی او را می جویند، خود را شکیبا ساز و دیدگانت را از آنان برمگیر که زیور دنیا را بطلبی و از کسانی که دلشان را از یاد خود غافل کرده ایم و در پی هوس خویشند و کارشان بر گزافه و زیاده روی است، پیروی مکن.
نکته ها:
در طول تاریخ، اغنیا و ثروتمندان کافر، پیوسته شرط ایمان آوردن خود را طرد فقرا و بینوایان می دانستند، چنانچه از نوح چنین درخواستی کردند و حضرت در جواب آنان فرمود: (ما أنا بطارد الذین آمنوا)**هود، 29.*** من مؤمنان را به خاطر تهیدستی طرد نمی کنم. در زمان پیامبر اسلام نیز از آن حضرت می خواستند تهیدستانی چون سلمان و ابوذر و عمار و خباب را از خویش براند تا آنان ایمان آورده و همراه او شوند. این آیه از چنین تفکّر و عملی نکوهش می کند.
امام صادق و امام باقر علیهما السلام فرمودند: مراد از خواندن خداوند در صبحگاه و شامگاه، اقامه ی نماز است.**تفسیر نورالثقلین.***
پیام ها:
1- ثروتمندان برای منصرف کردن پیامبر از معاشرت با تهی دستان مؤمن تلاش می کردند و پیامبر در برابر آن تلاشها، مأمور به مقاومت شد. (واصبر نفسک)
2- همدلی با تهی دستان سخت است، ولی باید تحمّل کرد. (واصبر نفسک)
3- رهبر باید نسبت به محرومان همدل وهمدم باشد، نه بی اعتنا.**در آیه ی 52 سوره انعام آمده: (فتطردهم فتکون من الظّالمین) طرد مؤمنان با ظلم برابر است. ***(واصبر نفسک مع الذّین... ولا تعد عیناک عنهم)
4- دعای دائمی وخالصانه، ارزشمند است. (بالغداةوالعشی یریدون وجهه)
5 - در آغاز و پایان هر روز باید به یاد خدا بود. (بالغداة والعشی)
6- دعا باید خالصانه باشد. (یریدون وجهه)
7- برای بدست آوردن دنیا و رضایت سرمایه داران، از تهی دستان فاصله نگیریم. (ترید زینة الحیاة الدنیا)
8 - زشت ترین کار آن است که مردم به خدا توجّه کنند، ولی رهبر، به دنیا. (یریدون وجهه... ترید زینة الحیاة الدنیا)
9- خطر دنیاطلبی تا حدّی است که خداوند، به پیامبران هم هشدار می دهد. (ولاتعد عیناک عنهم ترید زینة الحیاة الدنیا)
10- کسی که بدنبال دنیا می رود، از مسیر رهروان الهی خارج می شود. (یریدون وجهه... ترید زینة الحیاة الدنیا) دنیاگرایی در مقابل خداگرایی است.
11- کیفر دنیاگرایی، غفلت از یاد خداوند است. (ترید زینة الحیاة الدنیا ولا تطع من اغفلنا قلبه)
12- ارزش یاد خدا، به ریشه دار بودن آن در قلب وروح است. (اغفلنا قلبه عن ذکرنا)
13- انسان گام به گام سقوط می کند؛ اوّل غفلت، آنگاه هوسرانی و سپس مسیر انحرافی. (اغفلنا، اتّبع هواه، کان امره فُرطا)
14- رهبری افراد غافل، هواپرست و افراطی ممنوع است. (اغفلنا، اتبع هواه، کان امره فرطاً)
15- اعتدال، ارزش و زیاده روی ضد ارزش است. (وکان امره فرطا)