سوره کهف آیه 11
(11) فَضَرَبْنَا عَلَی ءَاذَانِهِمْ فِی الْکَهْفِ سِنِینَ عَدَداً
پس ما تا چند سالی که در آن غار بودند، بر گوش های آنان (پرده ی خواب و بیهوشی) زدیم.
نکته ها:
«فِتیَة» جمع «فَتی » به معنای جوانمرد است. امام صادق علیه السلام فرمودند: «فتی»، به انسان با ایمان گفته می شود، زیرا خداوند آنان را با آنکه سالمند بودند، ولی به سبب ایمانشان، «فتی» معرفی کرده است.**«کانوا شیوخاً فسمّاهم اللّه عزّوجلّ فتیة بایمانهم» کافی، ج 8، ص 398 ؛ تفسیر نورالثقلین.***
«رَشَد» به معنای رُشد، نجات و رضای الهی آمده است**تفسیر مجمع البیان.*** و در این سوره سه مورد کلمه ی رشد به کار رفته است: در داستان اصحاب کهف، داستان موسی و خضر (آیه 66) و پیامبر اسلام (آیه 23).
در حدیثی آمده که مراد از «ضربنا فی آذانهم» زدن بر گوشهای آنان، خواب سیصد و نه ساله و زنده شدن مجدّد آنان است.**تفسیر نورالثقلین.***
پیام ها:
1- برای حفظ دین، جوانمردی، گذشت از رفاه و آسایش و هجرت لازم است. (اوی الفتیة الی الکهف)
2- دعا همراه با تلاش و حرکت مؤثّر است. (اوی... ربّنا)
3- هجرت برای حفظ مکتب لازم است. (اوی الفتیة الی الکهف)
4- هجرت و قیام برای خدا، زمینه ی دریافت امدادهای الهی است. (اوی الفتیة الی الکهف فضربنا)
سوره کهف آیه 12
(12) ثُمَّ بَعَثْنَهُمْ لِنَعْلَمَ أَیُّ الْحِزْبَیْنِ أَحْصَی لِمَا لَبِثُواْ أَمَداً
سپس آنان را برانگیختیم (و بیدارشان کردیم) تا معلوم سازیم کدام یک از آن دو گروه، مدّت خواب و درنگ خود را دقیق تر شماره می کند.
نکته ها:
اینکه کدام گروه دقیق تر می شمارند، شاید اشاره به آیه ی 19 همین سوره باشد که اصحاب کهف نسبت به مدّت خواب ودرنگ خود اختلاف داشتند. (قال قائل منهم کم لبثتم...)
خداوند همه چیز را از آغاز می داند و عالم است، بنابراین مراد از «لنعلم» یا این است که خدا به زبان مردم سخن گفته و یا اینکه آنچه را خدا می داند، تحقق بخشیده وبه صحنه آورد.
سوره کهف آیه 13
(13) نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْکَ نَبَأَهُم بِالْحَقِّ إِنَّهُمْ فِتْیَةٌ ءَامَنُواْ بِرَبِّهِمْ وَ زِدْنَهُمْ هُدیً
ما داستان آنان (اصحاب کهف) را به درستی برای تو حکایت می کنیم. آنان جوانمردانی بودند که به پروردگارشان ایمان آوردند و ما بر هدایتشان افزودیم.
نکته ها:
مردم نسبت به فساد و جامعه ی فاسد سه دسته اند:
الف: گروهی در فساد جامعه هضم می شوند. (آنان که هجرت نکنند و ایمان کامل نداشته باشند.) (کنّا نخوض مع الخائضین)
ب: گروهی که در جامعه ی فاسد، خود را حفظ می کنند. (مثل اصحاب کهف) (انّهم فتیة آمنوا)
ج: گروهی که جامعه ی فاسد را تغییر می دهند و اصلاح می کنند. (مثل انبیا و اولیا) (یزکّیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمة)
در روایات آمده است که اصحاب کهف، جزء اصحاب ویاران حضرت مهدی علیه السلام خواهند بود.**منتخب الاثر، ص 485.***
پیام ها:
1- داستان سرایی و قصه ی حق وحقیقی گفتن، کار هر کس نیست. (نحن نقصّ)
2- داستان اصحاب کهف مهم و مفید است. (نبأ)، خبر مهم و مفید است.
3- بهره گیری از حقایق و عبرت های تاریخ، از روشهای تربیتی قرآن است. (نحن نقصّ نبأهم بالحقّ)
4- قصه های قرآن، حقیقت دارد و ساختگی یا آمیخته به اوهام و تحریف شده نیست. (بالحقّ)
5 - حرکت وتلاش انسان، سبب رشد وهدایت اوست. (آمنوابربّهم وزدناهم هدی )
6- ایمان و هدایت مراتبی دارد. (زدناهم هدیً)