سوره کهف آیه 9
(9) أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحَبَ الْکَهْفِ وَالرَّقِیمِ کَانُواْ مِنْ ءَایَتِنَا عَجَباً
آیا نپنداشته ای که اصحاب کهف و رقیم، از نشانه های شگفت ما بودند؟
نکته ها:
«رَقِیم» به معنای نوشته و لوحی است که داستان اصحاف کهف برآن نوشته شده و نام آنان برآن رقم خورده است. «کَهف» به غار بزرگ گفته می شود.
آیه می گوید: مهم تر از خواب کردن چند نفر در غار و سپس بیدار کردن آنها، ایجاد زیبایی های متعدد و فراوان در روی زمین و سپس محو کردن آنهاست. زیرا ماجرای اصحاب کهف، در برابر قدرت الهی چندان شگفت انگیز نیست.
ماجرای اصحاب کهف، بعد از زمان حضرت عیسی و قبل از بعثت پیامبر اسلام و در سرزمین روم و شهر افسوس بوده و طاغوتشان دقیانوس نام داشته است. درس عبرتی که از این حادثه می توان گرفت، درسِ هجرت و پایمردی و امدادهای الهی است و نباید کاری به مکان وزمان و تعداد و... داشت.
ظاهراً اصحاب کهف و رقیم، نام یک گروه باشد. وبرخی رقیم را نام منطقه ی اصحاب کهف دانسته اند. گرچه در برخی تفاسیر، اصحاب رقیم را آن سه نفری دانسته اند که برای کسب و کار و زندگی، از خانه بیرون رفتند، در راه باران گرفت و به غاری پناهنده شدند. با ریزش قطعه سنگی از کوه، دَرِ غار بسته شد و آنان زندانی شدند. آنان هر یک کار خیر و خالصانه ای را که انجام داده بودند یادآور شدند و از خدا خواستند به خاطر آن عمل، آنان را نجات دهد. در هر نوبت، کمی سنگ کنار می رفت، تا سرانجام نجات یافتند. پیامبر صلی الله علیه و آله پس از نقل این داستان فرمودند: هرکه با خدا باشد نجات می یابد.**تفاسیر مجمع البیان، نورالثقلین، کشف الاسرار، درّالمنثور.***
سوره کهف آیه 10
(10) إِذْ أَوَی الْفِتْیَةُ إِلَی الْکَهْفِ فَقَالُواْ رَبَّنَآ ءَاتِنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَةً وَ هَیِّی ءْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَداً
آنگاه که آن جوانمردان به غار پناه بردند، گفتند: پروردگارا! از سوی خود رحمتی به ما عطا کن و برای ما رشدی در کارمان فراهم ساز.
سوره کهف آیه 11
(11) فَضَرَبْنَا عَلَی ءَاذَانِهِمْ فِی الْکَهْفِ سِنِینَ عَدَداً
پس ما تا چند سالی که در آن غار بودند، بر گوش های آنان (پرده ی خواب و بیهوشی) زدیم.
نکته ها:
«فِتیَة» جمع «فَتی » به معنای جوانمرد است. امام صادق علیه السلام فرمودند: «فتی»، به انسان با ایمان گفته می شود، زیرا خداوند آنان را با آنکه سالمند بودند، ولی به سبب ایمانشان، «فتی» معرفی کرده است.**«کانوا شیوخاً فسمّاهم اللّه عزّوجلّ فتیة بایمانهم» کافی، ج 8، ص 398 ؛ تفسیر نورالثقلین.***
«رَشَد» به معنای رُشد، نجات و رضای الهی آمده است**تفسیر مجمع البیان.*** و در این سوره سه مورد کلمه ی رشد به کار رفته است: در داستان اصحاب کهف، داستان موسی و خضر (آیه 66) و پیامبر اسلام (آیه 23).
در حدیثی آمده که مراد از «ضربنا فی آذانهم» زدن بر گوشهای آنان، خواب سیصد و نه ساله و زنده شدن مجدّد آنان است.**تفسیر نورالثقلین.***
پیام ها:
1- برای حفظ دین، جوانمردی، گذشت از رفاه و آسایش و هجرت لازم است. (اوی الفتیة الی الکهف)
2- دعا همراه با تلاش و حرکت مؤثّر است. (اوی... ربّنا)
3- هجرت برای حفظ مکتب لازم است. (اوی الفتیة الی الکهف)
4- هجرت و قیام برای خدا، زمینه ی دریافت امدادهای الهی است. (اوی الفتیة الی الکهف فضربنا)