سیمای سوره کهف
این سوره، یکصد وده آیه دارد، و جز آیه ی 28، همه ی آن در مکّه نازل شده است. در این سوره از داستان اصحاب کهف و داستان موسی و خضر و داستان ذوالقرنین**این سه داستان فقط در این سوره بیان شده است.*** و مسائل مبدأ و معاد بحث شده است.
مشرکان قریش افرادی را از مکّه به مدینه فرستادند تا ماجرای بعثت حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و نشانه ی صداقت او را از علمای یهود بپرسند. علمای یهود به فرستادگان مشرکان گفتند: از او سه چیز سؤال کنید؛ اگر دو چیز را جواب داد و یکی را بی پاسخ گذاشت، او صادق است. درباره ی اصحاب کهف، ذوالقرنین و روح بپرسید. اگر از اصحاب کهف و ذوالقرنین جواب داد، ولی از روح جواب نداد، او پیامبر است.**تفسیر درّالمنثور.***
در فضیلت این سوره و آثار تلاوت آن، احادیث بسیاری است که به چند نمونه آن اشاره می شود: هرکه این سوره را بخواند از فتنه ی دجّال بیمه است. تلاوت آن در شب جمعه، سبب آمرزش گناهان تا جمعه ی دیگر و سه روز بعد از آن می شود. تلاوت آیه ی آخر آن سبب بیدار شدن در هر ساعتی از شب که بخواهید می گردد. تلاوت این سوره مانع از عذاب دوزخ و مانع ورود شیطان به خانه ای است که در آن شب، این سوره خوانده شده است.
به هر حال خواندن و تلاوت همراه با فهمیدن و عمل کردن، رمز رسیدن به برکات قرآن است.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم
به نام خداوند بخشنده ی مهربان.
سوره کهف آیه 1
(1) الْحَمْدُلِلَّهِ الَّذِی أَنزَلَ عَلَی عَبْدِهِ الْکِتَبَ وَلَمْ یَجْعَل لَّهُ عِوَجاً
ستایش مخصوص خدایی است که کتاب (آسمانی قرآن را) بر بنده ی خود نازل کرد و برای آن هیچ گونه انحرافی قرار نداد.
سوره کهف آیه 2
(2) قَیِّماً لِّیُنذِرَ بَأْساً شَدِیداً مِّن لَّدُنْهُ وَیُبَشِّرَ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّلِحَتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْراً حَسَناً
(کتابی که) استوار و نگهبانِ (کتاب های آسمانی دیگر) است، تا از عذاب شدیدی که از سوی اوست بترساند و به مؤمنانی که کارهای شایسته انجام می دهند، بشارت دهد که برای آنان پاداشی نیکوست.
نکته ها:
از میان سوره های قرآن، حمد، انعام، سبأ، فاطر و کهف، باجمله ی «الحمدللّه» شروع شده است و در سه سوره از آنها سخن از آفرینش هستی است. در سوره ی حمد از تربیت و در اینجا از کتاب آسمانی سخن به میان آمده است. گویا هستی و آفرینش، همراه با کتاب و قانون، دو بال برای تربیت انسان ها هستند.
«اِعوجاج» یعنی انحراف و کجی. «عَوَج» در مورد محسوسات و «عِوَج» در غیر محسوسات به کار می رود.**«عَوَج» برای انسان ها و «عِوَج» برای غیر انسان هاست. تفسیر تبیان.*** و «قیّم» به معنای برپادارنده وسامان بخش است.
سوره ی قبل با «سبحان الّذی» شروع شده بود و این سوره با «الحمدللّه»، تسبیح و تحمید معمولاً در کنار هم اند.
کلمه ی «عبده» در قرآن هرجا به طور مطلق آمده، مراد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است، مثل (انزل الفرقان علی عبده)**فرقان، 1.***، (فاوحی الی عبده)**نجم، 10.***، (ینزّل علی عبده)**حدید، 9.***، (ألیس اللّه بکاف عبده)**زمر، 36.***.
پیام ها:
1- نعمت کتاب وقانون، به قدری مهم است که خداوند، خود را به خاطر آن ستوده است. (الحمدلِلّه الّذی انزل...)
2- بندگی خدا، زمینه ساز دریافت کمالات معنوی است. (انزل علی عبده)
3- نه در کتاب خدا اعوجاج است، نه در رسول او، نه از حقّ به باطل می گراید، نه از مفید به غیر مفید و نه از صحیح به فاسد. (لم یجعل له عوجاً)
4- قرآن تا قیامت، استوار وغیرقابل نسخ است. (قیّماً)
5 - قرآن، نگهبان کتب آسمانی ودر بردارنده تمام مصالح بندگان است. تناقض، اختلاف، افراط و تفریط در آن نیست، هم دعوت به قیام می کند، هم قیام به دعوت دارد. (قیّماً)
6- شرط قیام به مصالح دیگران، اعوجاج نداشتن مصلح است. (لم یجعل له عوجاً، قیّماً)
7- دفع ضرر، مهم تر از جلب منفعت است. لذا انذار قبل از بشارت آمده است. (لینذر، یبشّر)
8 - ایمان همراه با عمل صالح کارساز است. (المؤمنین، یعملون الصالحات)
9- عمل صالح باید استمرار داشته باشد. (یعملون)