سوره اِسراء آیه 87
(87) إِلَّا رَحْمَةً مِّن رَّبِّکَ إِنَّ فَضْلَهُ کَانَ عَلَیْکَ کَبِیراً
جز رحمت از پروردگارت (مدافعی نخواهی یافت)، قطعاً فضل خداوند نسبت به تو بزرگ است.
نکته ها:
آیه ی 86، حالت تهدیدآمیز نسبت به پیامبر دارد که خداوند، همچنان که عطا می کند، اگر بخواهد بازپس می گیرد.**نسبت به موارد دیگر نیز چنین است، همانگونه که «خلقکم»، «یذهبکم». همانگونه که «یعزّ»، «یذلّ»، همانگونه که «یهدی»، «یضلّ»، همانگونه که «احیاکم»، «یمیتکم»، همانگونه که «ینصرکم»، «یخذلکم». آری، آفریدن و بردن، عزّت و ذلّت، هدایت و ضلالت، حیات و مرگ، یاری و خواری تنها به دست اوست.*** و آیه ی 87، لحن تشویق آمیزی دارد.
قرآن، وحی، نبوّت، خاتمیّت وشفاعت، همه از تفضّلات الهی نسبت به پیامبر صلی الله علیه و آله بوده واز مقام ربوبیّت خدا سرچشمه می گیرد و خداوند عطاهایش را از او بازپس نمی گیرد، هر چند دستش باز، قدرتش استوار و می تواند همه را بازگیرد.
پیام ها:
1- نعمت ها را از خداوند بدانیم و مغرور نشویم، زیرا بقا و زوال نعمت ها به ارداه ی اوست. (لنذهبنّ بالّذی اوحینا)
2- هیچ کس در برابر قهر الهی نمی تواند نقشی داشته باشد. (ثم لاتجد)
3- نزول کتب آسمانی و وحی، از شئون ربوبیّت خداوند و در مسیر تربیت انسان است. (الذی اوحینا... الاّ رحمة من ربّک)
4- قرآن، فضل بزرگ الهی است. (اوحینا... کان فضله علیک کبیراً)
چون خداوند بزرگ و والاست، لطف او نیز بزرگ، و فضل بزرگ او مخصوص پیامبر است.
سوره اِسراء آیه 88
(88) قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَی أَن یَأْتُواْ بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْءَانِ لَا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ کَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً
بگو: اگر (تمام) انس و جنّ گرد آیند تا همانند این قرآن را بیاورند، نمی توانند مثل آن را بیاورند، هر چند که بعضی پشتیبان و یاور دیگری باشند.
نکته ها:
«ظهیر»، از «ظَهر» به معنای پشتوانه و پشتیبان است.
آیه، پاسخی است به سخن کفّار که می گفتند: (لو نشاء لقلنا مثل هذا)**انفال، 31.*** ما هم اگر بخواهیم، می توانیم مثل قرآن را بیاوریم. و این دعوت قرآن به مبارزه و آوردن نمونه ای مثل خود (تحّدی)، قرن هاست که بی جواب مانده است و تا کنون نیز دشمنان عرب زبان از اهل کتاب و مکتب های الحادی، با همه ی دشمنی هایشان با اسلام و حمایت قدرت های گوناگون، نتوانسته اند مثل قرآن را بیاورند.
ویژگی های بی همتای قرآن، عبارت است از اینکه: هم معجزه است، هم روان و متنوّع، هم خبر از آینده می دهد، هم بهترین داستان ها را دارد، هم بهترین شیوه ی دعوت را دارد، هم بیان کننده ی همه ی مسائل و نیازهای فردی و اجتماعی، دنیوی و اخروی در همه ی زمینه ها و در تمام زمان هاست.
پیام ها:
1- جنّیان نیز همانند انسان ها مکلفنّد و قرآن، کتاب آنان نیز می باشد. (اجتمعت الانس و الجنّ)
2- ناتوانی در آوردن نظیرِ قرآن، دلیل اعجاز این کتاب است. (لایأتون بمثله)
سوره اِسراء آیه 89
(89) وَلَقَدْ صَرَّفْنَا لِلنَّاسِ فِی هَذَا الْقُرْءَانِ مِن کُلِّ مَثَلٍ فَأَبَی أَکْثَرُ النَّاسِ إِلَّا کُفُوراً
و همانا در این قرآن، از هرگونه مثال برای مردم آوردیم، ولی بیشتر مردم سرباززده، و جز انکار کاری نکردند!
پیام ها:
1- تنوّع ودگرگونی های بیانی قرآن، از ابعاد اعجاز قرآن است. (صرّفنا)
2- خداوند با آیات قرآن حجّت را بر مردم تمام کرده است. (لقد صرّفنا ...)
3- یکنواختی خستگی آور است، پیام دعوت باید متنوّع باشد. (صرّفنا)
4- یکی از بهترین شیوه های تعلیم وتربیت، ضرب المثل وبیان تمثیلی است. (من کل مثل)
5 - مردم متفاوتند ومثال های متنوّع، هر کدام می تواند برای گروهی روشنگر باشد. (من کل مثل)
6- کتاب هدایت، باید در دسترس همگان باشد. (هذا القرآن)
7- دلیل انکار مردم، لجاجت آنان است، نه آنکه حجّت برای آنان نیامده است. (فأبی اکثر الناس...)
8 - اکثریّت، نشانه ی حقّانیت نیست. (فأبی اکثر الناس)