سوره اِسراء آیه 57
(57) أُوْلَئِکَ الَّذِینَ یَدْعُونَ یَبْتَغُونَ إِلَی رَبِّهِمُ الْوَسِیلَةَ أَیُّهُمْ أَقْرَبُ وَ یَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَیَخَافُونَ عَذَابَهُ إِنَّ عَذَابَ رَبِّکَ کَانَ مَحْذُوراً
آنان را که (مشرکان به جای خدا) می خوانند (مانند عیسی و فرشتگان) خودشان وسیله ای برای تقرّب به پروردگارشان می جویند، وسیله ای هر چه نزدیکتر، و به رحمت او امیدوارند و از عذابش بیمناک. همانا عذاب پروردگارت در خور پرهیز و وحشت است.
نکته ها:
آیه را چنین نیز ترجمه کرده اند: پیامبرانی که مردم رابه حقّ دعوت می کنند، خودشان نیز (در حرکت معنوی) به سوی پروردگارشان، به سراغ وسیله می روند، آن هم وسیله ای که بیشتر و سریعتر آنان را به خدا نزدیک کند. یا هر پیامبری مقرّب تر است، بیشتر سراغ خدا می رود.
در روایات بسیاری ذیل این آیه آمده است که دو کفه ی بیم و امید در انسان باید یکسان باشد، وگرنه یا مأیوس می شود، یا مغرور.
پیام ها:
1- بیم و امید، نشان وابستگی و ضعف است، پس کسی که خود در پی وسیله می رود، چگونه او را وسیله قرار می دهید؟ (یبتغون الی ربّهم الوسیلة)
2- برای قرب به خدا، راهها و وسائلی وجود دارد. (یبتغون الی ربّهم الوسیلة)
3- سراغ وسیله رفتن و شفاعت طلبی، نباید انسان را از عذاب غافل کند. (یبتغون... یخافون عذابه)
4- در تقرّب به خدا، سبقت ومسابقه ارزش دارد. (ایّهم اقرب) (هر که به خدا نزدیکتر است، تلاشش برای توسّل بیشتر است.)
5 - بهترین وسیله آن است که انسان را به خدا نزدیکتر کند. (ایّهم اقرب)
6- رحمت الهی بر غضبش سبقت دارد. (امید به رحمت، پیش از خوف از عذاب آمده است.) (یرجون... یخافون)
7- عذاب، از شئون ربوبیّت خداوند است، آن را شوخی نگیریم. (عذاب ربّک... محذوراً...)
سوره اِسراء آیه 58
(58) وَإِن مِّن قَرْیَةٍ إِلَّا نَحْنُ مُهْلِکُوهَا قَبْلَ یَوْمِ الْقِیَمَةِ أَوْ مُعَذِّبُوهَا عَذَاباً شَدِیداً کَانَ ذَ لِکَ فِی الْکِتَبِ مَسْطُوراً
وهیچ منطقه آبادی نیست، مگر آنکه پیش از روز قیامت، آن را هلاک می کنیم یا (به خاطر گناهانشان) به شدّت عذاب می کنیم، این در کتاب الهی (و لوح محفوظ) ثبت شده است.
نکته ها:
«قَریة» محلّ اجتماع مردم وآبادی است، چه شهر باشد چه روستا. و مراد از «الکتاب»، یا لوح محفوظ است، یا قرآن که علل سقوط و هلاکت امّت ها در آن بیان شده است.
پیام ها:
1- زندگی برای هیچ کس ماندگار و پایدار نیست. (ان من قریة...)
2- برچیده شدن بساط زندگی روی زمین، نه یک تصادف، بلکه براساس قانونی است که خداوند، از پیش تعیین و ثبت کرده است. (فی الکتاب مسطوراً)
سوره اِسراء آیه 59
(59) وَمَا مَنَعَنَآ أَن نُّرْسِلَ بِالْأَیَتِ إِلَّا أَن کَذَّبَ بِهَا الْأَوَّلُونَ وَءَاتَیْنَا ثَمُودَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُواْ بِهَا وَمَا نُرْسِلُ بِالْأَیَتِ إِلَّا تَخْوِیفاً
و هیچ چیزی ما را از فرستادن آیات و معجزات (مورد درخواست مردم) بازنداشت، جز اینکه امّت های پیشین آنها را تکذیب کردند (وهلاک شدند). ما به قوم ثمود ماده شتری دادیم که روشنگر (اذهان مردم) بود، امّا به آن ستم کردند و ما معجزات (درخواستی) را نمی فرستیم مگر برای بیم دادن.
نکته ها:
کفّارِ بهانه جوی مکّه، از پیامبر تقاضای معجزات متعدّدی داشتند، از جمله می خواستند بعضی از کوههای مکّه (کوه صفا) را به طلا تبدیل کند، یا کوهها جابه جا شده و زمین برای کشاورزی به وجود آید. خداوند می فرماید: به تجربه ی تاریخ، کفّار لجوج با دیدن این نشانه ها نیز ایمان نمی آورند و نظام آفرینش، دستخوش هوسهای افراد لجوج نمی شود. و اگر معجزه به پیشنهاد مردم ارائه شود و به آن کفر ورزند، عقوبت دنیوی آنان حتمی است.
شتر یک حیوان است، ولی خداوند درباره ی شتر صالح می فرماید: (ناقة اللّه)، چون هرچه به خدا منسوب شود قداست دارد، حتّی نام ابولهب چون در قرآن است، بی وضو به آن نمی توان دست زد.
پیام ها:
1- پیامبران با داشتن معجزه های گوناگون، پیوسته گرفتار افراد لجوج بودند. (کذّب بها الأوّلون)
2- خداوند بر هر کاری تواناست، امّا کارش براساس حکمت است، نه ارضای هوسهای مردم. (ما منعنا...)
3- توهین به مقدّسات و تکذیب معجزات، قهر و عذاب الهی را به دنبال دارد. (آتینا... فظلموا بها)
4- آنچه از سوی خداست ورنگ خدایی دارد، حسابش از امور عادّی جداست. (آتینا... فظلموا بها)
5 - معجزات، وسیله ی شناخت و بینش و هشدار مردم است (مبصرةً، تخویفاً)