سوره اِسراء آیه 56
(56) قُلِ ادْعُواْ الَّذِینَ زَعَمْتُم مِّن دُونِهِ فَلَا یَمْلِکُونَ کَشْفَ الضُّرِّ عَنکُمْ وَ لَا تَحْوِیلاً
بگو: کسانی را که غیر خداوند گمان می کردید (که معبود شمایند) بخوانید. که آنها نه مشکلی را می توانند از شما برطرف کنند و نه تغییری در آن دهند.
پیام ها:
1- سراغ غیر خدا رفتن و به آن امید داشتن، خیالی بیش نیست. (زعمتم)
2- در شیوه ی تبلیغ، ضمن آنکه باید حقیقت را بیان کرد، باید مردم را در انتخاب به حال خود گذاشت تا آن را با اختیار رد کرده یا بپذیرند. (قل ادعوا الّذین زعمتم... لایملکون کشف الضّر)
3- انگیزه ی پرستش، پناهجویی به یک قدرت است و بت ها این توان را ندارند. (فلا یملکون کشف الضّر)
4- غیر خدا، نه می تواند خطر را رفع کند و نه آن را به دیگری برگرداند، آن را تبدیل کند و یا تخفیف دهد. (کشف الضّر، تحویلاً) (عقیده به شفاعت اولیای خدا برای رفع مشکلات و عذاب، به اذن خداست و حساب دیگری دارد.)
سوره اِسراء آیه 57
(57) أُوْلَئِکَ الَّذِینَ یَدْعُونَ یَبْتَغُونَ إِلَی رَبِّهِمُ الْوَسِیلَةَ أَیُّهُمْ أَقْرَبُ وَ یَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَیَخَافُونَ عَذَابَهُ إِنَّ عَذَابَ رَبِّکَ کَانَ مَحْذُوراً
آنان را که (مشرکان به جای خدا) می خوانند (مانند عیسی و فرشتگان) خودشان وسیله ای برای تقرّب به پروردگارشان می جویند، وسیله ای هر چه نزدیکتر، و به رحمت او امیدوارند و از عذابش بیمناک. همانا عذاب پروردگارت در خور پرهیز و وحشت است.
نکته ها:
آیه را چنین نیز ترجمه کرده اند: پیامبرانی که مردم رابه حقّ دعوت می کنند، خودشان نیز (در حرکت معنوی) به سوی پروردگارشان، به سراغ وسیله می روند، آن هم وسیله ای که بیشتر و سریعتر آنان را به خدا نزدیک کند. یا هر پیامبری مقرّب تر است، بیشتر سراغ خدا می رود.
در روایات بسیاری ذیل این آیه آمده است که دو کفه ی بیم و امید در انسان باید یکسان باشد، وگرنه یا مأیوس می شود، یا مغرور.
پیام ها:
1- بیم و امید، نشان وابستگی و ضعف است، پس کسی که خود در پی وسیله می رود، چگونه او را وسیله قرار می دهید؟ (یبتغون الی ربّهم الوسیلة)
2- برای قرب به خدا، راهها و وسائلی وجود دارد. (یبتغون الی ربّهم الوسیلة)
3- سراغ وسیله رفتن و شفاعت طلبی، نباید انسان را از عذاب غافل کند. (یبتغون... یخافون عذابه)
4- در تقرّب به خدا، سبقت ومسابقه ارزش دارد. (ایّهم اقرب) (هر که به خدا نزدیکتر است، تلاشش برای توسّل بیشتر است.)
5 - بهترین وسیله آن است که انسان را به خدا نزدیکتر کند. (ایّهم اقرب)
6- رحمت الهی بر غضبش سبقت دارد. (امید به رحمت، پیش از خوف از عذاب آمده است.) (یرجون... یخافون)
7- عذاب، از شئون ربوبیّت خداوند است، آن را شوخی نگیریم. (عذاب ربّک... محذوراً...)
سوره اِسراء آیه 58
(58) وَإِن مِّن قَرْیَةٍ إِلَّا نَحْنُ مُهْلِکُوهَا قَبْلَ یَوْمِ الْقِیَمَةِ أَوْ مُعَذِّبُوهَا عَذَاباً شَدِیداً کَانَ ذَ لِکَ فِی الْکِتَبِ مَسْطُوراً
وهیچ منطقه آبادی نیست، مگر آنکه پیش از روز قیامت، آن را هلاک می کنیم یا (به خاطر گناهانشان) به شدّت عذاب می کنیم، این در کتاب الهی (و لوح محفوظ) ثبت شده است.
نکته ها:
«قَریة» محلّ اجتماع مردم وآبادی است، چه شهر باشد چه روستا. و مراد از «الکتاب»، یا لوح محفوظ است، یا قرآن که علل سقوط و هلاکت امّت ها در آن بیان شده است.
پیام ها:
1- زندگی برای هیچ کس ماندگار و پایدار نیست. (ان من قریة...)
2- برچیده شدن بساط زندگی روی زمین، نه یک تصادف، بلکه براساس قانونی است که خداوند، از پیش تعیین و ثبت کرده است. (فی الکتاب مسطوراً)