سوره اِسراء آیه 53
(53) وَقُل لِّعِبَادِی یَقُولُواْ الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّیْطَنَ یَنزَغُ بَیْنَهُمْ إِنَّ الشَّیْطَنَ کَانَ لِلْإِنسَنِ عَدُوّاً مُّبِیناً
وبه بندگانم بگو: سخنی گویند که نیکوتر است، چرا که شیطان (با سخنان ناموزون) میان آنان فتنه وفساد می کند. همانا شیطان همواره برای انسان، دشمنی آشکار بوده است.
نکته ها:
خداوند، آفریدگار بهترین هاست؛ (احسن کلّ شی ءٍ خلقه)،**سجده، 7. ***(فاحسن صورکم)،**غافر، 64.*** (احسن تقویم)**تین، 4.*** از ما نیز بهترین ها را می خواهد؛ بهترین عمل، (لیبلوکم ایّکم احسن عملاً)**هود، 7.*** بهترین سخن (یقولوا التّی هی احسن) وبهترین حرفها را پیروی کردن. (فیتّبعون احسنه)**زمر، 18.***
گویا مسلمانان در نحوه ی برخورد با کفّار ونیشخندهای آنان و نحوه ی مقابله به مثل، سؤالاتی داشتند که آیه با «قل» پاسخ داده است، چرا که گاهی بدگویی به بت های کفّار، آنان را گستاخ می کرد که آنان نیز به خداوند ناسزا گویند.
«کلام احسن» شامل هر نوع سخن شایسته است، همچون: سلام، دعا، ارشاد، اظهار محبّت، امربه معروف و نهی از منکر، ذکر خدا، توبه و استغفار و امثال آن.
پیام ها:
1- در دعوت به کلام نیکو، باید خود نیکو سخن بود. (یقولوا التی هی احسن)
2- کلام و گفتار خوب، زمینه ساز محبّت، و سخن ناروا، زمینه ساز انواع وسوسه های شیطانی است. آری سخن نیکو، زمینه ی وسوسه را می زداید. (یقولوا التی هی احسن انّ الشیطان ینزغ...)
3- لازمه ی عبودیّت، خوش گفتاری با دیگران است. (لعبادی، یقولوا التی هی احسن)
4- شیطان، همواره دشمن انسان بوده و در دشمنی لحظه ای درنگ نکرده است. (کان الشیطان للانسان عدوّا)
5 - القای دشمنی میان مردم، کار شیطان است و کسی که چنین کند، همکار شیطان است. (ینزغ بینهم)
6- شیطان در فتنه گری ودشمنی با انسان، بسیار جدّی است. (عدوّاً مبینا)
سوره اِسراء آیه 54
(54) رَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِکُمْ إِن یَشَأْ یَرْحَمْکُمْ أَوْ إِن یَشَأْ یُعَذِّبْکُمْ وَمَآ أَرْسَلْنَکَ عَلَیْهِمْ وَکِیلاً
پروردگار شما به شما داناتر است، اگر بخواهد بر شما رحمت می آورد، یا اگر بخواهد (به خاطر کردارتان) شما را عذاب می کند. و ما تو را به عنوان وکیل مردم نفرستادیم (تا به ایمان آوردن مجبورشان کنی).
نکته ها:
در آیه ی قبل، تأکید بر خوب حرف زدن بود، در این آیه نمونه هایی از آن بیان شده است: انسان خود را برتر از دیگران نداند، آنان را تحقیر نکند و حتّی به کفّار نگوید: شما اهل دوزخید و ما اهل بهشت، چرا که چنین روشی، سبب فتنه می شود. به علاوه ما چه می دانیم عاقبت خوش با کیست؟ خدا آگاه تر است، اگر بخواهد می بخشد یا عذاب می کند.
پیام ها:
1- به ایمان خود مغرور نشویم. (ربّکم اعلم بکم)
2- کارهای الهی، بر اساس علم اوست. (اعلم بکم، یرحمکم، یعذّبکم)
3- علم خدا ومهر و قهر او، از شئون ربوبیّت خداست. (ربّکم، یرحمکم، یعذّبکم)
4- سخن از رحمت و عطوفت، پیش از قهر و عذاب است. (یرحمکم، یعذّبکم)
5 - انسان باید بین خوف و رجا باشد. (یرحمکم، یعذّبکم)
6- انسان ها در انتخاب عقیده آزادند، حتّی پیامبران هم مأمور اجبار مردم بر ایمان نیستند. (ما ارسلناک علیهم وکیلاً)
7- مبلّغ دین، نباید خود را وکیل و سرپرست مردم بداند. (وکیلاً)
سوره اِسراء آیه 55
(55) وَرَبُّکَ أَعْلَمُ بِمَن فِی السَّمَوَ تِ وَالْأَرْضِ وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِیِّنَ عَلَی بَعْضٍ وَءَاتَیْنَا دَاوُدَ زَبُوراً
و پروردگارت به هر که در آسمان ها و زمین است، داناتر است. و البتّه ما بعضی از پیامبران را بر بعض دیگر برتری بخشیدیم و به داود زبور دادیم.
نکته ها:
در آیه ی قبل، علم خدا به انسان ها مطرح شد، اینجا علم او به همه ی موجودات آسمانی و زمینی بیان شده است.
در احادیث آمده است: پیامبران، یکصد وبیست وچهار هزار نفر بوده اند؛ بعضی از آنان مبعوث بر همه ی مردم و دارای کتاب آسمانی بودند، برخی نیز در منطقه یا بر قوم خاصّی مأمور بودند وتحت فرمان پیامبر بزرگ تری انجام وظیفه می کردند.
پیام ها:
1- پیامبران تحت توجّه خاصّ الهی می باشند. (ربّک)
2- عالم، محضر خداست و او بر همه چیز آگاه است. (ربّک اعلم)
3- در آسمان ها نیز موجودات با شعور وجود دارند. (من فی السموات)
4- در میان پیامبران نیز سلسله مراتب و برتری وجود دارد. حتی بهترین افراد و متّقین با هم یکسان نیستند. (فضّلنا)
5 - تفاوت و برتری دادن های الهی، بر اساس علم همه جانبه ی او بر همه چیز و همه کس است. (ربّک اعلم، فضّلنا)
6- کتاب آسمانی، از نشانه های برتری یک پیامبر است. (فضّلنا، آتینا داود زبوراً)
7- برتری فرهنگی، اساسی ترین برتری است، نه مال ومقام وعمر. (فضّلنا، زبوراً)