سوره اِسراء آیه 51
(51) أَوْ خَلْقاً مِّمَّا یَکْبُرُ فِی صُدُورِکُمْ فَسَیَقُولُونَ مَن یُعِیدُنَا قُلِ الَّذِی فَطَرَکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَسَیُنْغِضُونَ إِلَیْکَ رُءُوسَهُمْ وَیَقُولُونَ مَتَی هُوَ قُلْ عَسَی أَن یَکُونَ قَرِیباً
یا هر مخلوقی از آنچه که در نظر شما از آن هم سخت تر است (باز خدا می تواند شما را دوباره زنده کند) آنان بزودی خواهند گفت: چه کسی ما را باز می گرداند؟ بگو: همان کسی که نخستین بار شما را آفرید. پس بزودی سرهای خویش را (با تعجّب) به سوی تو تکان خواهند داد و گویند: آن روز، چه زمان خواهد بود؟ بگو: شاید نزدیک باشد!
نکته ها:
گرچه انسان پس از مرگ، متلاشی و خاک می شود، ولی خاک، سرچشمه و دروازه ی حیات و زندگی است. گیاهان از خاک می رویند و موجودات زنده در خاک پرورش می یابند. پس زنده کردن مردگان از خاک، نزد خداوند متعال مهم و دشوار نیست، حتّی اگر شما سنگ و آهن و سخت تر از اینها هم باشید، که فاصله شان با حیات، دورتر است، باز هم خداوند، شما را زنده خواهد کرد.
منکران، دلیلی بر انکار معاد ندارند، تنها سؤال دارند که چه کسی و چه زمانی و چگونه ما را زنده می کند؟ پاسخ قرآن این است که همان خدا که اوّلین بار شما را آفرید، قدرت بازآفرینی شما را دارد، زمان آن نیز خیلی دور نیست، شاید نزدیک باشد! (من یعیدنا؟ متی هو؟ عسی ان یکون قریبا)
پیام ها:
1- پیامبر، مأمور پاسخگویی به سؤالات، شبهات و ایرادهاست. (قل)
2- زنده ساختن مجدّد مردگان، حتّی اگر سنگ و آهن هم شده باشند، بر خدا آسان است. (حجارةً او حدیداً او خلقاً ...)
3- معاد جسمانی است. (کونوا حجارة او حدیدا...)
4- بسیاری از چیزها، تنها در ذهن و دل ما بزرگ می نماید، ولی در واقع بزرگ نیست. (یکبر فی صدورکم)
5 - دلیل انکار معاد، غفلت از قدرت الهی است. (من یعیدنا... الّذی فطرکم)
6- افراد لجوج با شنیدن دلیل نیز از روی استهزا و انکار و استبعاد، سر تکان می دهند. (فسیُنغضون الیک رئوسهم)
7- عمر دنیا نسبت به آخرت، کم و کوتاه است و هر کس باید مرگ و قیامت را نزدیک بداند. (ان یکون قربیاً)
سوره اِسراء آیه 52
(52) یَوْمَ یَدْعُوکُمْ فَتَسْتَجِیبُونَ بِحَمْدِهِ وَتَظُنُّونَ إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا قَلِیلاً
روزی که شما را (از قبرهایتان) فرامی خواند، پس شما حمدگویان اجابت می کنید و می پندارید که جز مدّت کوتاهی (در دنیا یا برزخ) درنگ نکرده اید.
پیام ها:
1- قیامت را فراموش نکنید. (یوم) قبل از «یوم»، کلمه ی «اُذکر» در تقدیر است.
2- قیامت، روز فراخوانی عمومی مردم است. (یدعوکم)
3- هنگام رستاخیز، همه ی مردگان ثناگوی خدایند (ولی برای کافران سودی ندارد). (فیستجیبون بحمده)
4- مدّت دنیا و برزخ، نسبت به قیامت، بسیار کوتاه است. (ان لبثتم الاّ قلیلاً)
سوره اِسراء آیه 53
(53) وَقُل لِّعِبَادِی یَقُولُواْ الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّیْطَنَ یَنزَغُ بَیْنَهُمْ إِنَّ الشَّیْطَنَ کَانَ لِلْإِنسَنِ عَدُوّاً مُّبِیناً
وبه بندگانم بگو: سخنی گویند که نیکوتر است، چرا که شیطان (با سخنان ناموزون) میان آنان فتنه وفساد می کند. همانا شیطان همواره برای انسان، دشمنی آشکار بوده است.
نکته ها:
خداوند، آفریدگار بهترین هاست؛ (احسن کلّ شی ءٍ خلقه)،**سجده، 7. ***(فاحسن صورکم)،**غافر، 64.*** (احسن تقویم)**تین، 4.*** از ما نیز بهترین ها را می خواهد؛ بهترین عمل، (لیبلوکم ایّکم احسن عملاً)**هود، 7.*** بهترین سخن (یقولوا التّی هی احسن) وبهترین حرفها را پیروی کردن. (فیتّبعون احسنه)**زمر، 18.***
گویا مسلمانان در نحوه ی برخورد با کفّار ونیشخندهای آنان و نحوه ی مقابله به مثل، سؤالاتی داشتند که آیه با «قل» پاسخ داده است، چرا که گاهی بدگویی به بت های کفّار، آنان را گستاخ می کرد که آنان نیز به خداوند ناسزا گویند.
«کلام احسن» شامل هر نوع سخن شایسته است، همچون: سلام، دعا، ارشاد، اظهار محبّت، امربه معروف و نهی از منکر، ذکر خدا، توبه و استغفار و امثال آن.
پیام ها:
1- در دعوت به کلام نیکو، باید خود نیکو سخن بود. (یقولوا التی هی احسن)
2- کلام و گفتار خوب، زمینه ساز محبّت، و سخن ناروا، زمینه ساز انواع وسوسه های شیطانی است. آری سخن نیکو، زمینه ی وسوسه را می زداید. (یقولوا التی هی احسن انّ الشیطان ینزغ...)
3- لازمه ی عبودیّت، خوش گفتاری با دیگران است. (لعبادی، یقولوا التی هی احسن)
4- شیطان، همواره دشمن انسان بوده و در دشمنی لحظه ای درنگ نکرده است. (کان الشیطان للانسان عدوّا)
5 - القای دشمنی میان مردم، کار شیطان است و کسی که چنین کند، همکار شیطان است. (ینزغ بینهم)
6- شیطان در فتنه گری ودشمنی با انسان، بسیار جدّی است. (عدوّاً مبینا)