سوره اِسراء آیه 19
(19) وَمَنْ أَرَادَ الْأَخِرَةَ وَسَعَی لَهَا سَعْیَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئِکَ کَانَ سَعْیُهُم مَّشْکُوراً
و هر کس خواهان آخرت باشد و برای آن تلاش شایسته و در خور کند، و مؤمن باشد، پس تلاش آنان سپاس گزارده می شود.
پیام ها:
1- انسان، آزاد ودارای اراده است. (مَن اراد)
2- آخرت، بدون تلاش به دست نمی آید. (سَعی لها)
3- برای سعادت اخروی، تلاش ویژه ای لازم است. (سَعی لها سَعیَها)
4- ایمان، شرط نتیجه گیری از تلاش های دنیوی است. (و هو مؤمن)
5 - شرط سعادت اخروی، ایمان و تلاش است. (کان سعیهم مشکوراً)
6- تلاش مؤمنان مورد تقدیر و سپاس است، چه به نتیجه برسد یا نرسد. (کان سعیهم مشکورا)
7- دست یابی دنیاگرایان به دنیا، احتمالی است، (عجّلنا... لِمَن نرید) ولی دست یابی مؤمنان آخرت گرا به پاداش، قطعی است. (کان سعیهم مشکورا)
8 - اراده وتلاش انسان در سعادت او نقش دارد. (اراد... سعی... کان سعیهم مشکورا)
9- تشکّر از تلاش دیگران، کاری الهی است. (کان سعیهم مشکورا)
10- سپاس خدا از مؤمنان، بالاتر از باغ بهشت است، چون تشکّر هر کس، به اندازه ی شعاع وجودی اوست. (کان سعیهم مشکورا)
11- هر سعی و تلاشی مورد تقدیر و ستایش خدا نیست. (من اراد الاخرة و سعی لها... کان سعیهم مشکورا)
سوره اِسراء آیه 20
(20) کُلّاً نُمِدُّ هَؤُلَآءِ وَهَؤُلَآءِ مِنْ عَطَآءِ رَبِّکَ وَمَا کَانَ عَطَآءُ رَبِّکَ مَحْظُوراً
ما از عطای پروردگارت، اینان (فرصت طلبان) و آنان (دنیا طلبان) را کمک می کنیم و عطای پروردگارت از کسی منع نمی شود.
نکته ها:
خداوند انسان ها را آزاد آفرید و با در اختیار قرار دادن امکانات، آنان را آزمود تا نحوه ی عمل و گزینش آنان روشن شود و معامله کنندگان با خدا، از دیگران جدا شوند، مثل سازمان آب و برق که این دو نعمت را در اختیار همه ی خانه ها قرار می دهد، تا افراد با انتخاب خود، از آنها استفاده ی خوب یا بد بکنند.
پیام ها:
1- سنّت خدا براین است که نعمت و امداد خویش را در اختیار همگان قرار دهد، تا هرکس صفات خوب و بد خویش را بروز دهد. (کلاً نمدّ)
2- ایمان به خداوند وآخرت طلبی، با برخورداری از امکانات مادّی منافاتی ندارد. (کلاً نمدّ)
3- الطاف الهی از شئون ربوبیّت و تفضّل اوست، وگرنه ما طلبی از او نداریم. (عطاء ربّک)
4- عطای خداوند، همیشگی است. (ما کان عطاء ربّک محظوراً)
سوره اِسراء آیه 21
(21) اُنظُرْ کَیْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَی بَعْضٍ وَلَلْأَخِرَةُ أَکْبَرُ دَرَجَتٍ وَ أَکْبَرُ تَفْضِیلاً
بنگر که چگونه بعضی از آنان را بر بعض دیگر برتری دادیم، وقطعاً درجات آخرت، بزرگتر و ارزشمندتر است.
نکته ها:
برتری های افراد بر یکدیگر دو نوع است: گاهی به خاطر استعداد، ذوق، فکر، شرایط خانوادگی، جغرافیایی و امثال آن انسان دریافت هایی دارد که اینها لطف خداوند و همراه با مسئولیّت و آزمایش است که این آیه به همین برتری ها اشاره دارد و گاهی برتری ها بر اساس ظلم و استثمار و استحمار است که حساب جداگانه ای دارد.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: درجات بهشت، به مقدار عقل اهل بهشت است.**تفسیر نورالثقلین.***
پیام ها:
1- توجّه به حکمتِ تفاوت در خلقت، نیاز به تأمّل و دقّت دارد. (اُنظر کیف فضّلنا)
2- جایگاه همه در آخرت، یکسان نیست وبرتری های بس بزرگی وجود دارد. (اکبر درجات)