سوره اِسراء آیه 10
(10) و َأَنَّ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْأَخِرَةِ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَاباً أَلِیماً
و آنان که به آخرت ایمان نمی آورند، برایشان عذابی دردناک، آماده کرده ایم.
نکته ها:
جمله ی «یهدی للّتی هی اقوم» را دو گونه می توان معنا کرد:
الف: قرآن به پایدارترین شیوه هدایت می کند.
ب: قرآن استوارترین ملّت ها و امّت ها را هدایت می کند.
پیام ها:
1- خرافات و اوهام در منطق استوار قرآن راه ندارد. (یهدی للّتی هی اقوم)
2- قرآن تنها کتابی است که قوانین ابدی و ثابت دارد. (یهدی للّتی هی اقوم)
3- دریافت اجر به ایمان و عمل نیاز دارد، (المؤمنین الذین یعملون الصالحات) ولی برای دوزخی شدن، کفر به تنهایی کافی است. (الذین لایؤمنون... لهم عذاباً)
4- عذاب الهی از هم اکنون آماده است. (اعتدنا)
5 - بیم وامید در کنار هم باید باشد. (اجراً کبیراً... عذاباً الیماً)
سوره اِسراء آیه 11
(11) وَیَدْعُ الْإِنْسَنُ بِالشَّرِّ دُعَآءَهُ بِالْخَیْرِ وَکَانَ الْإِنسَنُ عَجُولَاً
و انسان (شتابزده و نادان) همانگونه که خیر را می طلبد، شرّ را هم می طلبد. و انسان همواره عجول است.
نکته ها:
در قرآن از شتاب زدگی انسان و شرّخواهی او بارها سخن به میان آمده است: (و یستعجلونک بالسیّئة قبل الحسنه)**رعد، 6.*** یعنی از تو عذاب فوری می خواهند. در آیه ای دیگر از قول کافران می فرماید: (امطر علینا حجارةً من السماء)**انفال، 32. ***می گویند: خدایا اگر دین حقّ است، از آسمان بر ما سنگ بباران. سرچشمه ی این شتاب ها جهل و عناد و تعصّب است.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «انّما اهلک الناس العجلة»**بحار، ج 17، ص 340.*** بیشترین هلاکت و تباهی انسان از عجله است. بسیاری از نفرین هایی را هم که انسان علیه خود یا فرزندانش می کند از همین عجله است.
پیام ها:
1- عجله و شتاب از آفات فکر و عمل بشر است. (و یدع الانسان بالشرّ... عجولاً)
2- انسان فطرتاً خیرگِراست. (یدع الانسان بالشرّ دعائه بالخیر) تشبیه شرّخواهی انسان به خیرخواهی او، نشانه آن است که انسان در اصل، خیرگِرا می باشد.
3- آنان که به هدایت استوار قرآن (یهدی للتی هی اقوم) راه نیابند، شتابزده سراغ شرّ خواهند رفت. (یدع الانسان بالشرّ)
4- عجله در نهاد هر انسانی وجود دارد، امّا باید جای استفاده ی صحیح آن را بشناسیم. (کان الانسان عجولاً)
سوره اِسراء آیه 12
(12) وَجَعَلْنَا الَّیْلَ وَالنَّهَارَ ءَایَتَیْنِ فَمَحَوْنَآ ءَایَةَ الَّیْلِ وَجَعَلْنَآ ءَایَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِّتَبْتَغُواْ فَضْلاً مِّن رَّبِّکُمْ وَلِتَعْلَمُواْ عَدَدَ السِّنِینَ وَ الْحِسَابَ وَکُلَّ شَیْ ءٍ فَصَّلْنَهُ تَفْصِیلاً
و ما شب و روز را دو نشانه (از قدرت خود) قرار دادیم، پس نشانه ی شب (روشنی ماه) را زدودیم و نشانه ی روز (خورشید) را روشنگر ساختیم تا فضل و روزی از پروردگارتان بجویید و تا شمار سالها و حساب را بدانید و ما هر چیز را به روشنی بیان کردیم.
نکته ها:
شاید دلیل اینکه در قرآن معمولاً کلمه ی شب مقدّم بر روز آمده است، این باشد که تاریکی زمین از خودش است و روشنایی آن از خورشید.
پیام ها:
1- گردش زمین به دور خود و پیدایش روز و شب و تغییرات آن، طبق اراده ی حکیمانه ی الهی است، نه تصادفی. (جعلنا ... مَحَونا... لتبتغوا)
2- روز برای کار و شب برای استراحت است. (آیة النهار مبصرةً لتبتغوا)
3- با آنکه فضل و رحمت از خداست، ولی ما نیز باید تلاش کنیم. (لتبتغوا)
4- آماده سازی زمینه های کسب روزی، از شئون ربوبیّت الهی است. (لتبتغوا فضلاً من ربّکم)
5 - روزی، از سوی خداست، به زرنگی خود مغرور نشویم. (فضلاً من ربّکم)
6- تدبیر نظام آفرینش، بی هدف نیست و در این تدبیر، محور هدف ها انسان است. (لتبتغوا ... لتعلموا)
7- شب و روز، تقویمی طبیعی، دائمی، همگانی، آسان و قابل فهم، و وسیله ای برای نظم و برنامه ریزی می باشد. (لتعلموا عدد السنین و الحساب)
8 - در نظام هستی، همه چیز منظّم، قانون مند و تفکیک شده است تا اصطکاک و تداخل و فروپاشی پیش نیاید. (وکل شی ء فصّلناه تفصیلاً)