سوره اِسراء آیه 4
(4) وَقَضَیْنَآ إِلَی بَنِی إِسْرَءِیلَ فِی الْکِتَبِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتَیْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوّاً کَبِیراً
ما در کتاب (تورات)، به بنی اسرائیل اعلام کردیم که قطعاً شما دوبار در زمین فساد می کنید و برتری جوییِ بزرگی خواهید کرد.
نکته ها:
ممکن است دو نوبت فساد بنی اسرائیل؛ یک بار به خاطر شهادت شعیا و مخالفت آرمیا و یک بار هم به خاطر قتل زکریّا و یحیی بوده باشد، البتّه احتمال ماجراهای دیگری نیز داده شده که در آیات بعد به آن اشاره می شود.
بهشت مخصوص کسانی است که از هرگونه برتری طلبی و استکبار دوری کنند، نه کسانی که خود را برتر و بزرگ تر از دیگران بدانند. (تلک الدار الاخرة نجعلها للّذین لا یریدون علوّاً فی الارض و لافساداً)**قصص، 83.***
پیام ها:
1- کتاب های آسمانی، از آینده نیز خبر داده اند. (قضینا)
2- سوابق قوم یهود، در تورات هم ثبت شده است. (فی الکتاب)
3- فساد، شامل انواع فسادهای جانی، فرهنگی، اقتصادی، نظامی و سیاسی می شود. (لتفسدن) مطلق آمده است.
4- برتری جویی و فساد در زمین، از خصلت های دنیاطلبان است. (لتفسدن فی الارض و لتعلنّ)
5 - فسادی خطرناک تر است که ریشه ی استکباری داشته باشد و تکرار شود. (لتفسدنّ... مرّتین و لتعلنّ)
6- گاهی مستضعفین نیز مستکبر می شوند. (ولتَعلُنّ علوّا کبیرا)
سوره اِسراء آیه 5
(5) فَإِذَا جَآءَ وَعْدُ أُولَهُمَا بَعَثْنَا عَلَیْکُمْ عِبَاداً لَّنَآ أُوْلِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجَاسُواْ خِلَلَ الدِّیَارِ وَکَانَ وَعْداً مَّفْعُولاً
پس همین که وعده ی نخستین فتنه فرا رسد، گروهی از بندگان توانمند و جنگجوی خویش را (برای سرکوبی شما) بر انگیزیم. پس درون خانه ها را جستجو کنند (تا فتنه گران را یافته کیفر دهند) و آن، وعده ای قطعی است.
نکته ها:
قرآن، برای آن گروهی که فسادگران بنی اسرائیل را سرکوب می کنند، مصداقی بیان نکرده است. امّادر تفاسیر، آن را به بخت النصّر، طالوت، پادشاه روم، هیتلر و... تطبیق داده اند، ولی هیچ کدام از آنان، با کلمه ی مقدّس «بَعثنا» که برای قیامت و بعثت انبیا آمده، و«عباداً لنا» که برای افرادی همچون پیامبران بکار رفته است، سازگار نیست. بنابراین شاید نظر آیه به آینده ای باشد که هنوز نیامده است.
پیام ها:
1- از سنّت های الهی، نابودی مستکبران طغیان گر است. (بعثنا علیکم)
2- تحقّق وعده های الهی، به معنای کنار بودن انسان از وظیفه ی جهاد نیست. (بعثنا علیکم عباداً)
3- جهاد و مبارزه با مستکبران، مخصوص اسلام نیست. (بعثنا... اولی بأس شدید)
4- دست بالای دست بسیار است. بنی اسرائیل طغیان کردند، خدا هم برتر از آنان را برایشان مسلطّ می سازد. (بعثنا... اولی بأس شدید)
5 - فراهم آوردن قدرت برای سرکوبی فتنه گران و سلب امنیّت از آنان، حتّی از طریق گشت خانه به خانه، کاری نیکو است. (فجاسوا خلال الدّیار)
6- پیشگویی های آسمانی، حتماً به وقوع می پیوندد. (وعداً مفعولاً)
سوره اِسراء آیه 6
(6) ثُمَّ رَدَدْنَا لَکُمُ الْکَرَّةَ عَلَیْهِمْ وَأَمْدَدْنَکُم بِأَمْوَلٍ وَبَنِینَ وَجَعَلْنَکُمْ أَکْثَرَ نَفِیراً
سپس، جنگ را به سود شما و علیه آنان برگردانیم و شما را با اموال و فرزندان کمک کنیم و نفرات شما را بیشتر قرار دهیم.
نکته ها:
ظاهر آیه این است که پس از فسادگری و شکست بنی اسرائیل، خداوند دوباره آنان را با سرمایه و فرزندان سروسامان دهد، ولی احتمال دارد مخاطب «رددنا لکم الکرّة»، همان «عباداً لنا اولی بأس» آیه قبل باشد، یعنی به بندگان سلحشور خویش دو لطف داریم: یکی تارومار کردن متجاوزان بنی اسرائیل، و دیگری به قدرت و حکومت رساندن آنان.
پیام ها:
1- مهلت دادن و امتحان مجدّد از طریق سرمایه وفرزندان، از سنّت های الهی است. (رددنا لکم)
2- سرمایه ونیروی انسانی، وسیله قدرت وحکومت است. (امددناکم باموالٍ وبنین)
3- لطف خدا، هم شامل فرد گنهکاری می شود که توبه کند، و هم امّت گنهکار که گوشمالی شده باشد. (رددنا لکم الکرّة)
4- کثرت جمعیّت، از نعمت های الهی است. (جعلناکم اکثر نفیراً)