سوره اِسراء آیه 3
(3) ذُرِّیَّةَ مَنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ إِنَّهُ کَانَ عَبْداً شَکُوراً
(ای بنی اسرائیل!) ای فرزندانِ کسانی که آنان را همراه نوح، سوار (بر کشتی) کردیم و (نجات دادیم!) همانا نوح، بنده ای بسیار شکرگزار بود (شما هم مثل او باشید، تا نجات یابید).
نکته ها:
حضرت نوح را «پدر دوّم» انسان گفته اند، چون در طوفان نوح، همه ی مردم غرق شدند، جز آنان که در کشتی همراه نوح بودند. از این رو معنای «ذُرّیّة مَن حَمَلنا» همانند جمله ی «یا بنی آدم» است.
حضرت نوح در میان پیامبران، بیش از همه عمر کرد و همواره گرفتار اذیّت و آزار کفّار و لجوجان بود، ولی بنده ای بسیار شاکر بود.**گوشه ای از دعاها و شکرهای آن حضرت در تفسیر مجمع البیان و اطیب البیان آمده است.*** خداوند نیز برای حضرت نوح، حساب ویژه ای باز کرده و سلام مخصوص به او داده است.**(سلام علی نوحٍ فی العالمین) صافّات، 79.***
پیام ها:
1- در مکتب انبیا بودن و همراهی با آنان، رمز نجات و بقای انسان است. (ذرّیة مَن حملنا مع نوحٍ)
2- تاریخِ گذشتگان، عامل تربیت و هشدار برای آیندگان است. (ذرّیة مَن حملنا)
3- توجّه دادن فرزندان به شرافت و ایمان نیاکان، راهی عاطفی برای تربیت و پذیرش دعوت و مسئولیّت آنان است. (ذرّیة مَن حملنا)
4- عبودیّت وبندگی خدا، زمینه ایمنی از حوادث و مهالک است. (حَملنا مع نوح انّه کان عبداً شکوراً)
5 - تجلیل از مردان والا و اسوه، از عوامل تربیت است. (کان عبداً شکوراً)
6- یکی از برکات شکور بودن، ذرّیه پایدار داشتن است.(ذرّیة مَن... عبداً شکوراً)
سوره اِسراء آیه 4
(4) وَقَضَیْنَآ إِلَی بَنِی إِسْرَءِیلَ فِی الْکِتَبِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتَیْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوّاً کَبِیراً
ما در کتاب (تورات)، به بنی اسرائیل اعلام کردیم که قطعاً شما دوبار در زمین فساد می کنید و برتری جوییِ بزرگی خواهید کرد.
نکته ها:
ممکن است دو نوبت فساد بنی اسرائیل؛ یک بار به خاطر شهادت شعیا و مخالفت آرمیا و یک بار هم به خاطر قتل زکریّا و یحیی بوده باشد، البتّه احتمال ماجراهای دیگری نیز داده شده که در آیات بعد به آن اشاره می شود.
بهشت مخصوص کسانی است که از هرگونه برتری طلبی و استکبار دوری کنند، نه کسانی که خود را برتر و بزرگ تر از دیگران بدانند. (تلک الدار الاخرة نجعلها للّذین لا یریدون علوّاً فی الارض و لافساداً)**قصص، 83.***
پیام ها:
1- کتاب های آسمانی، از آینده نیز خبر داده اند. (قضینا)
2- سوابق قوم یهود، در تورات هم ثبت شده است. (فی الکتاب)
3- فساد، شامل انواع فسادهای جانی، فرهنگی، اقتصادی، نظامی و سیاسی می شود. (لتفسدن) مطلق آمده است.
4- برتری جویی و فساد در زمین، از خصلت های دنیاطلبان است. (لتفسدن فی الارض و لتعلنّ)
5 - فسادی خطرناک تر است که ریشه ی استکباری داشته باشد و تکرار شود. (لتفسدنّ... مرّتین و لتعلنّ)
6- گاهی مستضعفین نیز مستکبر می شوند. (ولتَعلُنّ علوّا کبیرا)
سوره اِسراء آیه 5
(5) فَإِذَا جَآءَ وَعْدُ أُولَهُمَا بَعَثْنَا عَلَیْکُمْ عِبَاداً لَّنَآ أُوْلِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجَاسُواْ خِلَلَ الدِّیَارِ وَکَانَ وَعْداً مَّفْعُولاً
پس همین که وعده ی نخستین فتنه فرا رسد، گروهی از بندگان توانمند و جنگجوی خویش را (برای سرکوبی شما) بر انگیزیم. پس درون خانه ها را جستجو کنند (تا فتنه گران را یافته کیفر دهند) و آن، وعده ای قطعی است.
نکته ها:
قرآن، برای آن گروهی که فسادگران بنی اسرائیل را سرکوب می کنند، مصداقی بیان نکرده است. امّادر تفاسیر، آن را به بخت النصّر، طالوت، پادشاه روم، هیتلر و... تطبیق داده اند، ولی هیچ کدام از آنان، با کلمه ی مقدّس «بَعثنا» که برای قیامت و بعثت انبیا آمده، و«عباداً لنا» که برای افرادی همچون پیامبران بکار رفته است، سازگار نیست. بنابراین شاید نظر آیه به آینده ای باشد که هنوز نیامده است.
پیام ها:
1- از سنّت های الهی، نابودی مستکبران طغیان گر است. (بعثنا علیکم)
2- تحقّق وعده های الهی، به معنای کنار بودن انسان از وظیفه ی جهاد نیست. (بعثنا علیکم عباداً)
3- جهاد و مبارزه با مستکبران، مخصوص اسلام نیست. (بعثنا... اولی بأس شدید)
4- دست بالای دست بسیار است. بنی اسرائیل طغیان کردند، خدا هم برتر از آنان را برایشان مسلطّ می سازد. (بعثنا... اولی بأس شدید)
5 - فراهم آوردن قدرت برای سرکوبی فتنه گران و سلب امنیّت از آنان، حتّی از طریق گشت خانه به خانه، کاری نیکو است. (فجاسوا خلال الدّیار)
6- پیشگویی های آسمانی، حتماً به وقوع می پیوندد. (وعداً مفعولاً)