سیمای سوره ی یوسف
سوره یوسف از سوره های مکّی و دارای یکصد و یازده آیه است. نام حضرت یوسف، 27 مرتبه در قرآن آمده، که 25 مرتبه آن در همین سوره است. آیات این سوره به هم پیوسته و در چند بخش جذاب و فشرده، داستان زندگی یوسف را از کودکی تا رسیدن او به مقام خزانه داری کشور مصر، عفت و پاکدامنی او، خنثی شدن توطئه های مختلف علیه او و جلوه هایی از قدرت الهی را مطرح می کند.
داستان حضرت یوسف فقط در همین سوره از قرآن آمده، در حالیکه داستان پیامبران دیگر در سوره های متعدد نقل شده است.**داستان حضرت آدم و نوح هر کدام در دوازده سوره، داستان حضرت ابراهیم در هیجده سوره، داستان حضرت صالح در یازده سوره، داستان حضرت داوود در پنج سوره، داستان حضرت هود و سلیمان هر کدام در چهار سوره و داستان حضرت عیسی و زکریا هر کدام در سه سوره ذکر شده است. تفسیر حدائق.***
داستان حضرت یوسف در تورات، سِفر پیدایش از فصل 37 تا 50 نیز نقل شده است، امّا در مقایسه با آنچه در قرآن آمده، به خوبی اصالت قرآن و تحریف تورات معلوم می گردد.
در میان آثار ادبی نیز داستان یوسف و زلیخا، برای خود جایگاهی برگزیده است که از آن جمله می توان منظومه یوسف و زلیخا، از نظامی گنجوی و یوسف و زلیخا منسوب به فردوسی را نام برد.
قرآن در داستان یوسف علیه السلام بیشتر به شخصیت خود او در گذر از کوران حوادث می پردازد، در حالیکه در داستان پیامبران دیگر، بیشتر به سرنوشت مخالفان و لجاجت و هلاکت آنان اشاره نموده است.
در برخی از روایات آموزش سوره یوسف به زنان و دختران نهی شده است، ولی به نظر برخی صاحب نظران این روایات اسناد قابل اعتمادی ندارند.**تفسیر نمونه.*** و از طرفی آنچه استناد این نهی است طرح عشق از سوی زلیخا همسر عزیز مصر است که با بیان قرآنی، نقطه منفی در آن وجود ندارد.
بِسْمِ اللَّه الرَّحْمنِ الرَّحِیِمْ
سوره یوسف آیه 1
(1) الر تِلْکَ ءَایَتُ الْکِتَبِ الْمُبِینِ
ترجمه: الف لام را. آن است آیات کتاب روشنگر.
سوره یوسف آیه 2
(2) إِنَّآ أَنْزَلْنَهُ قُرْءَناً عَرَبِیّاً لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ
ترجمه: همانا ما آن را قرآنی عربی نازل کردیم، باشد که بیاندیشید.
نکته ها:
قرآن به هر زبانی که نازل می شد، دیگران باید با آن زبان آشنا می شدند. امّا نزول قرآن به زبان عربی دارای مزایایی است، از جمله:
الف: زبان عربی دارای چنان گستردگی لغات و استواری قواعد دستوری است که در زبان های دیگر یافت نمی شود.
ب: طبق روایات زبان اهل بهشت، عربی است.
ج: مردم منطقه ای که قرآن در آن نازل شد، عرب زبان بودند و امکان نداشت که کتابِ آسمانی آنها به زبان دیگری باشد.
خداوند در مورد نحوه ی فرستادنِ قرآن تعبیر به «نزول» نموده است، همچنانکه در مورد باران نیز «نزول» استفاده شده است. بین قرآن و باران، مشابهت هایی است که ذکر می کنیم:
الف: هر دو از آسمان نازل می شوند.(انزلنا)**ق، 9.***
ب: هر دو طاهر و مطهرند.(لیطهرکم)**انفال، 11.***، (یزکیهم)**بقره، 129.***
ج: هر دو وسیله حیاتند. (دعاکم لِما یحیکم)**انفال، 24.***، (لنحیی به بلدة میتا)**فرقان، 49.***
د: هر دو مبارک و مایه برکت اند. (مبارکاً)**(هذا کتاب انزلناه مبارک...). انعام 92. (انزلنا من السماء ماء مبارکاً). ق 9.***
ه: قرآن چون باران، قطره قطره و آیه آیه نازل شده است.(نزول تدریجی قرآن)
شاید تأکید بر عربی بودن قرآن، ردّ کسانی باشد که می گفتند: قرآن را فردی عجمی به پیامبر آموخته است.**(انهم یقولون انّما یعلّمه بشر لسان الذی یلحدون الیه اعجمی وهذا لسان عربی مبین)نحل، 103.***
پیام ها:
1- قرآن که خود معجزه و انواع معجزات علمی، عینی و تاریخی در آن آمده، از همین الفبای عادی است که در گفتگوی شما بکار می رود.(الر)
2- قرآن دارای مقامی بس والا است.(تلک)
3- قرآن تنها کتابی برای تلاوت، تبّرک و حفظ نیست، بلکه وسیله ی تعقل و رشد بشر است. (لعلّکم تعقلون )
4- قرآن، عربی است و ترجمه آن به زبان های دیگر نمی تواند جایگزین آن در نماز شود. (قراناً عربیاً)
5- نزول قرآن به زبان عربی از یک سو و فرمان تدّبر در آن از سوی دیگر، نشانه ی آن است که همه ی مسلمانان لازم است با زبان عربی آشنا شوند. (قرآناً عربیاً)