سیمای سوره ی هود
این سوره در سال های آخر حضور پیامبرصلی الله علیه و آله در مکّه نازل شده است، سال هایی که به جهت وفات حضرت ابوطالب و حضرت خدیجه مسلمانان در شرایط بسیار سختی بسر می بردند.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: سوره ی هود مرا پیر کرد.**تفسیر نمونه ؛ بحار، ج 92، ص 198. ***زیرا آیه ی استقامت در این سوره نازل شده است: (فاستقم کما امرت و من تاب معک)**هود، 112.*** همان گونه که به تو دستور داده شده پایداری و صبر کن و یاران تو نیز باید پایداری کنند. امّا بی صبری یاران پیامبر صلی الله علیه و آله آن حضرت را زجر می داد.
محتوای این سوره که یکصدوبیست وسه آیه دارد، تاریخ پیامبران و به خصوص حضرت نوح علیه السلام و توجّه به مسائل اعتقادی است. از دقّت در تاریخ انبیا استفاده می شود که حرکت انبیا یک جریان مستمر تاریخی است، نه یک حادثه ی زودگذر. تاریخ پیامبران و اقوام آنان قانون مند است و مطالعه ی آن رمز سقوط یا عزّت ملّت ها را روشن می سازد و نشان می دهد که دین از جامعه جدا نیست و سرنوشت جامعه بستگی تمام به دین و آئین مردم آن جامعه دارد.
در این سوره پنج مرتبه نام حضرت هود علیه السلام آمده است که برابر با تکرار این نام در باقی قرآن است.
بِسْمِ اللَّه الرَّحْمنِ الرَّحِیِمِ
به نام خداوند بخشنده ی مهربان.
سوره هود آیه 1
(1) الر کِتَبٌ أُحْکِمَتْ ءَایَتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِن لَّدُنْ حَکِیمٍ خَبِیرٍ
الف لام را، (قرآن) کتابی است که آیات آن استوار گشته، آنگاه از جانب حکیمی آگاه، شرح و تفصیل داده شده است.
سوره هود آیه 2
(2) أَلَّا تَعْبُدُواْ إِلَّا اللَّهَ إِنَّنِی لَکُمْ مِنْهُ نَذِیرٌ وَبَشِیرٌ
که جز خداوند یکتا را نپرستید، همانا از طرف او برای شما هشدار دهنده و بشارت دهنده هستم.
نکته ها:
قرآن از همین حروف الفبا تشکیل شده که همواره در اختیار همه هست، امّا خداوند از همین حروف ساده، کتابی ساخته که کسی نمی تواند مشابه آن را بیاورد. چنانکه انسان از خاک، آجر و سفال می سازد، ولی خداوند ازهمین خاک، هزاران نوع گل، گیاه، میوه، حیوان و انسان خلق می کند. آری، همان گونه که قدرت خداوند را در نظام تکوین می بینیم، قدرت او را در کتاب تشریع نیز مشاهده می کنیم.
قرآن کتابی است هم محکم و هم مفصّل، نه تناقض دارد و نه تهافت، هم فصیح است و هم بلیغ، محتوایش در فصل ها و سوره های مختلف جدای از یکدیگر امّا به دنبال هم آمده است.
قرآن، کتابی است محکم که یک روح دارد و آن روحِ توحید است و تمام داستان ها و مواعظ و احکام و آیات قرآن، تفصیل همان روح توحید است.
قرآن کتابی است محکم، نه تغییر و تحریف یافته و نه قابل شکّ و تردید است. بنای آن بر حدس و فرض نیست، بلکه همه ی مطالبش محکم و استوار است.
پیام ها:
1- قرآن کتاب بس مهم است. («کتابٌ» نکره وتنوین دارد که رمز عظمت است)
2- الفاظ و محتوای قرآن، نشانه ی عظمت آن است. (آیة)
3- بنیان قرآن، محکم واستوار است وهیچ چیزی نمی تواند سبب تزلزل آن شود، بلکه با پیشرفت علم، اسرار این کتاب بیشتر کشف می شود. (احکمت آیاته)
4- قانون و کتاب، هم باید محکم باشد و هم روشن و واضح. (احکمت ... ثمّ فصّلت) (قوانین غیر الهی، یا محکم نیست، یا روشن نیست و یا قانونگذار طبق حکمت و مصلحت و آگاهی، قانون را وضع نکرده است)
5 - قرآن، هم استدلالی و تزلزل ناپذیر است و هم جامع تمام ابعاد زندگی دنیوی و اخروی می باشد. (احکمت ... ثمّ فصّلت)
6- کلیّات قرآن یکجا بر قلب پیامبرصلی الله علیه و آله نازل شده، آنگاه در مدّت بیست و سه سال تفصیل داده شده است. (احکمت ... ثمّ فصّلت)
7- چون خداوند حکیم است، کتابش محکم است و چون خبیر است، تمام نیازها را تفصیل داده است. (احکمت ... ثمّ فصّلت من لدن حکیم خبیر)
8 - دعوت به یکتاپرستی، سرلوحه ی پیام همه ی انبیاست. (الاّ تعبدوا الاّ اللّه)
9- فلسفه ی نزول کتب آسمانی، توحید و پاکسازی جامعه از شرک است. (کتابٌ احکمت آیاته ... الاّ تعبدوا الاّ اللَّه)
10- دعوت به یکتاپرستی و هشدار و بشارت، نمونه ی سخن استوار خداوند است. (احکمت آیاته... الاّ تعبدوا الاّ اللَّه)
11- پیامبر صلی الله علیه و آله از جانب خدا، امّا برای سعادت مردم آمده است. (انّنی لکم منه)
12- شیوه ی تبلیغ پیامبران، هشدار و بشارت است. (نذیرٌ و بشیر)