مسئولان نباید مسرفانه و متجملانه و بالاتر از آن نباید طوری زندگی کنند که روش اسراف آمیز و تجمل آمیز را به یک فرهنگ تبدیل کند
تاریخ: 25/9/1379
آن حضرت در نامه دیگری به اشعث ابن قیس می فرماید:
إِنَّ عَمَلَکَ لَیْسَ لَکَ بِطُعْمَةٍ وَ لَکِنَّهُ فِی عُنُقِکَ أَمَانَةٌ یعنی این مسئولیت و منصبی که در نظام اسلامی داری طعمه و سرمایه و کاسبی نیست - اشتباه نشود - مسئولیت در نظام اسلامی باری بر دوش انسان است که باید آن را به خاطر هدف و نیتی تحمل کند برداشت صحیح از دولت اسلامی و مسئولیت اسلامی این است.
مسئولان اسلامی نباید در رفتار و عمل خودشان مسرفانه و متجملانه زندگی کنند و بالاتر از آن نباید طوری زندگی کنند که روش اسراف آمیز و تجمل آمیز را به یک فرهنگ تبدیل کند این هم نقطه بعدی است که اهمیتش از آن اولی بیشتر است لااقل کمتر نیست. فرض بفرمایید اگر از لحاظ کیفیت آرایش محل زندگی و محل کارا کیفیت زندگی در درون خانواده چگونگی ازدواج فرزندان مهریه ها جهیزیه ها و از این قبیل چیزها وقتی به وسیله یک نفر در سطح عالی و در میان صاحبان مناصب حکومت اسلامی به شکل غیر اسلامی آن - به معنای مسرفانه - انجام بگیرد این می شود فرهنگ بقیه نگاه می کنند و یاد می گیرند مهریه ها بالا می رود ازدواجها مشکل می شود زندگی سخت می شود و همین رفتار بتدریج آثارش در طول مدتی کوتاه یا بلند در متن جامعه منعکس می شود. بنابراین مهمترین مطلب اصلی امیر المؤمنین در باب حکومت این است: حاکم باید حکومت را برای خود یک وسیله اعاشه و زندگی و کسب درآمد و اندوختن ثروت نداند یک مسئولیت بداند باری است بر دوش او باید همه همت خود را بگذارد که این بار را به منزل برساند.
... نقطه محوری همین مسئولیت هم رعایت حدود و حقوق مردم رعایت عدالت در میان مردم رعایت انصاف در قضایای مردم و تلاش برای تامین امور مردم است. برای حاکم اسلامی حوایج و نیازهای مردم اصل است.
فضا را، فضای تجملاتی و تجمل گرایی و عادت کردن به تجمل قرار ندهیم
تاریخ: 4/10/1378
برادران و خواهران! هر جا هستید و در هر مسئولیتی قرار دارید، باید مراقب باشید، یک رفتار شما، یک گفتار شما، یک حرکت شما می تواند تاثیر ماندگار بگذارد، می تواند تاثیرهای وسیعی در زندگی مردم بگذارد. سالهاست که بنده درباره زندگی تشریفاتی مکرر تذکر می دهم، این دو جنبه دارد: یک جنبه از لحاظ اصل پایبندی به تجملات و تشریفات است، که این بد و دون شان انسان والاست، یعنی یک وقت انسان به یک چیز غیر لازم پایبند می شود که دون شان انسان است، بعلاوه، مسرفانه است، تضییع سرمایه ها، تضییع اموال و تضییع موجودیها در آن هست، این یک بعد قضیه است که اصل اسراف بد است، اصل تجمل همراه با اسراف و همراه با زیاده روی است و بد است، لیکن جنبه دومی دارد که اهمیتش کمتر از جنبه اول نیست، و آن انعکاس تجمل شما در زندگی مردم است، بعضیها از این غفلت می کنند! وقتی شما جلوی چشم مردم، وضع اتاق و دفتر و محیط کار و محیط زندگی را آن چنانی می کنید، این یک درس عملی است و هرکسی این را می بیند، بر او اثر می گذارد، حداقل این را باید رعایت کرد.
فضا را، فضای تجملاتی و تجمل گرایی و عادت کردن به تجمل قرار ندهیم، چون امروز اگر این روحیه تجمل گرایی در جامعه ما رواج پیدا بکند - که متاسفانه تا میزان زیادی هم رواج پیدا کرده است - بسیاری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی و اخلاقی کشور اصلا حل نخواهد شد.
... تجمل گرایی و گرایش به اشرافیگری در زندگی، ضررها و خطرهای زیادی دارد: هیچ وقت عدالت اجتماعی تامین نخواهد شد، هیچ وقت روحیه برادری و الفت و انس و همدلی - که برای همه کشورها و همه جامعه ها، بخصوص جامعه ما، مثل آب و هوا لازم است - پیش نخواهد آمد، این همان تاثیر حرف و اقدام و عملکرد من و شما در روحیه مردم است، این اهمیت تقوای ما را این قدر زیاد می کند.
بعضیها تا دستشان به دهانشان می رسد، برای تفریح و تفرج، به فلان کشور خارجی می روند، اینها اسراف قطعی است
تاریخ: 4/10/1377
لازم است که به مساله قناعت - به معنای اسراف نکردن - اهمیت بدهند. اسراف نکردن در مواد غذایی، چه قدر مواد غذایی زاید دور ریخته می شود. حتی اسراف نکردن در مواد دارویی، چقدر مواد دارویی غیر لازم خریده می شود و به خانه ها برده می شود و بدون مصرف باقی می ماند. مواد اولیه و یا خود دارو را باید از خارج بخرند و بیاورند، یا در داخل باید با زحمت درست کنند. اینها ثروت و سرمایه مملکت است و از دست می رود.
کسانی هستند که حتی در کارهای تفننی و تفریحی خودشان هم اسراف می کنند، مثلا به خارج از کشور مسافرت می کنند. چرا! فرض کنید خانواده یی هستند که مایلند مسافرتی بکنند، تفریح و تفرجی بکنند، چرا به خارج از کشور می روند و تفرج می کنند! در این کشور به این بزرگی، خیلیها همین تفریح و تفرج را هم نمی توانند بکنند. بعضیها تا دستشان به دهانشان می رسد، برای تفریح و تفرج خودشان یا خانواده هایشان، به فلان کشور خارجی - که حالا نمی خواهم اسم بیاوریم - می روند، اینها اسراف قطعی است، اینها همان اسرافی است که حرام است. زیاده روی، یعنی این. زیاده روی، وقت به وقت و زمان به زمان تفاوت می کند، در امر لباس، در امر مسائل زندگی، در اتومبیلهای گران قیمت. پس، خطاب اول ما به کسانی است که متمکنند و امکاناتی دارند و می توانند خرج کنند. به آنها عرض می کنیم که کمتر خرج کنید، ملاحظه کنید و اسراف نکنید.