فهرست کتاب


دیوان شمس تبریزی «غزلیات»

مولانا جلال الدین محمد بلخی‏

3338 بتا گر تو ما را ببینی ندانی Aبه جان لاله زارم به رخ زعفرانی

بدادم به تو دل مرا توبه از دل Aسپارم به تو جان که جان را تو جانی
هزاران نشان بد ز آه و ز اشکم Aکنون رفت کارم گذشت از نشانی
تو شاه عظیمی که در دل مقیمی Aتو آب حیاتی که در تن روانی
تو هم غیب بینی تو هم نازنینی Aنگفتند هرگز تو را لن ترانی
چو سرجوش کردی چه روپوش کردی Aتو روپوش می کن که پنهان نمانی
زهی تلخ مرگی چو بی تو زید جان Aچو پیش تو میرم زهی زندگانی
از این جان ظاهر به جان آمدم من Aکز این جان ظاهر شود جان نهانی
میان دو جان مانده بودیم حیران Aکه می گفت اینی که می گفت آنی
یکی جان جنت یکی جان دوزخ Aیکی جان ظلمت یکی جان عیانی
چه جنت چه دوزخ تویی شاه برزخ Aبخوانی بخوانی برانی برانی
تویی لطف جبار و فیض دو عالم Aتویی شمس تبریز و گنج معانی

3339 پذیرفت این دل ز عشقت خرابی Aدرآ در خرابی چو تو آفتابی

چه گویی دلم را که از من نترسی Aز دریا نترسد چنین مرغ آبی
منم دل سپرده برانداز پرده Aکه عمریست ای جان که اندر حجابی
چو پرده برانداخت گفتم دلا هی Aبه بیداریست این عجب یا به خوابی
بگفتم زمانی چنین باش پیداAبگفتا که شاید ولی برنتابی
دلم صد هزاران سخن راند ز آن خوش Aمرا گفت بشنو گر اهل خطابی
که گر او نه آبست باغ از چه خنددAوگر آتشی نیست چون دل کبابی
از این جنس باران و برقش جهان شدAدر اسرار عشقش چو ابر سحابی
بگفتم خمش کن چو تو مست عشقی Aمثال صراحی پر از خون نابی
دلا چند باشی تو سرمست گفتن Aچو در عین آبی چه مست سرابی
بر این و بر آن تو منه این بهانه Aتو خود را برون کن که خود را عذابی
من و ماست کهگل سر خم گرفته Aتو بردار کهگل که خم شرابی
دلا خون نخسپد و دانم که تو دل Aتو آن سیل خونی که دریا بیابی
بهانه ست این ها بیا شمس تبریزAکه مفتاح عرشی و فتاح بابی

3340 تماشا مرونک تماشا تویی Aجهان و نهان و هویدا تویی

چه این جا روی و چه آن جا روی Aکه مقصود از این جا و آن جا تویی
به فردا میفکن فراق و وصال Aکه سرخیل امروز و فردا تویی
تو گویی گرفتار هجرم مگرAکه واصل تویی هجر گیرا تویی
ز آدم بزایید حوا و گفت Aکه آدم تو بودی و حوا تویی
ز نخلی بزایید خرما و گفت Aکه هم دخل و هم نخل خرما تویی
تو مجنون و لیلی به بیرون مباش Aکه رامین تویی ویس رعنا تویی
تو درمان غم ها ز بیرون مجوAکه پازهر و درمان غم ها تویی
اگر مه سیه شد همو صیقلست Aتو صیقل کنی خود مه ما تویی
وگر مه سیه شد برو تو ملرزAکه مه را خطر نیست ترسا تویی
ز هر زحمت افزا فزایش مجوAکه هم روح و هم راحت افزا تویی
چو جمعی تو از جمع ها فارغی Aکه با جمع و بی جمع و تنها تویی
یکی برگشا پر بافر خویش Aکه هم صاف و هم قاف و عنقا تویی
چو درد سرت نیست سر را مبندAکه سرفتنه روز غوغا تویی
اگرعالمی منکر ما شودAغمی نیست ما را که ما را تویی
مرو زیر و ما را ز بالا مگیرAبه پستی بمنشین که بالا تویی
من و ما رها کن ز خواری مترس Aکه با ما تویی شاه و بی ما تویی
بشو رو و سیمای خود درنگرAکه آن یوسف خوب سیما تویی
غلط یوسفی تو و یعقوب نیزAمترس و بگو هم زلیخا تویی
گمان می بری و این یقین و گمان Aگمان می برم من که مانا تویی
از این ساحل آب و گل درگذرAبه گوهر سفر کن که دریا تویی
از این چاه هستی چو یوسف برآAکه بستان و ریحان و صحرا تویی
اگر تا قیامت بگویم ز توAبه پایان نیاید سر و پا تویی