فهرست کتاب


دیوان شمس تبریزی «غزلیات»

مولانا جلال الدین محمد بلخی‏

2847 دل بی قرار را گو که چو مستقر نداری Aسوی مستقر اصلی ز چه رو سفر نداری

به دم خوش سحرگه همه خلق زنده گرددAتو چگونه دلستانی که دم سحر نداری
تو چگونه گلستانی که گلی ز تو نرویدAتو چگونه باغ و راغی که یکی شجر نداری
تو دلا چنان شدستی ز خرابی و ز مستی Aسخن پدر نگویی هوس پسر نداری
به مثال آفتابی نروی مگر که تنهاAبه مثال ماه شب رو حشم و حشر نداری
تو در این سرا چو مرغی چو هوات آرزو شدAبپری ز راه روزن هله گیر در نداری
و اگر گرفته جانی که نه روزن است و نی درAچو عرق ز تن برون رو که جز این گذر نداری
تو چو جعد موی داری چه غم ار کله بیفتدAتو چو کوه پای داری چه غم ار کمر نداری
چو فرشتگان گردون به تو تشنه اند و عاشق Aرسدت ز نازنینی که سر بشر نداری
نظرت ز چیست روشن اگر آن نظر ندیدی Aرخ تو ز چیست تابان اگر آن گهر نداری
تو بگو مر آن ترش را ترشی ببر از این جاAور از آن شراب خوردی ز چه رو بطر نداری
وگر از درونه مستی و به قاصدی ترش روAبدر اندر آب و آتش که دگر خطر نداری
بدهد خدا به دریا خبری که رام او شوAبنهد خبر در آتش که در او اثر نداری

2848 سحر است خیز ساقی بکن آنچ خوی داری Aسر خنب برگشای و برسان شراب ناری

چه شود اگر ز عیسی دو سه مرده زنده گرددAخوش و شیرگیر گردد ز کفت دو سه خماری
قدح چو آفتابت چو به دور اندرآیدAبرهد جهان تیره ز شب و ز شب شماری
ز شراب چون عقیقت شکفد گل حقیقت Aکه حیات مرغ زاری و بهار مرغزاری
بدهیم جان شیرین به شراب خسروانی Aچو سر خمار ما را به کف کرم بخاری
که ز فکرت دقیقه خللی است در شقیقه Aتو روان کن آب درمان بگشا ره مجاری
همه آتشی تو مطلق بر ما شد این محقق Aکه هزار دیگ سر را به تفی به جوش آری
همه مطربان خروشان همه از تو گشته جوشان Aهمه رخت خود فروشان خوششان همی فشاری

2849 ز بهار جان خبر ده هله ای دم بهاری Aز شکوفه هات دانم که تو هم ز وی خماری

بشکف که من شکفتم تو بگو که من بگفتم Aصفت صفا و یاری ز جمال شهریاری
اثری که هست باقی ز ورای وهم اکنون Aبرود به آفتابی که فزود از شراری
چو رسید نوبهاران بدرید زهره دی Aچو کسی به نزع افتد بزند دم شماری
همه باغ دام گشته همه سبزفام گشته Aگل و لاله جام بر کف که هلا بیا چه داری
گل و لاله ها چو دام اند و نظاره گر چو صیدی Aکه شکوفه ها چو دام و همه میوه ها شکاری
به سمن بگفت سوسن به دو چشم راست روشن Aکه گذاشت خاک خاکی و گذاشت خار خاری
صنما چه رنگ رنگی ز شراب لطف دنگی Aبر شاه عذرت این بس که خوشی و خوش عذاری
رخ لاله برفروزان و رمان ز چشم نرگس Aکه به چشم شوخ منگر به بتان به طبل خواری
چو نسیم شاخه ها را به نشاط اندرآردAبوزد به دشت و صحرا دم نافه تتاری
چو گذشت رنج و نقصان همه باغ گشت رقصان Aکه ز بعد عسر یسری بگشاد فضل باری
همه شاخه هاش رقصان همه گوشه هاش خندان Aچو دو دست نوعروسان همه دستشان نگاری
همه مریمند گویی به دم فرشته حامل Aهمه حوریند زاده ز میان خاک تاری
چو بهشت جمله خوبان شب و روز پای کوبان Aسر و آستین فشانان ز نشاط بی قراری
به بهار ابر گوید بدی ار نثار کردم Aجهت تو کردم آن هم که تو لایق نثاری
به بهار بنگر ای دل که قیامت است مطلق Aبد و نیک بردمیده همه ساله هر چه کاری
که بهار گوید ای جان دم خود چو دانه ها دان Aبنشان تو دانه دم که عوض درخت آری
چو گشاد رازها را به بهار آشکاراAچه کنی بدین نهانی که تو نیک آشکاری