5. طراحی و مدیریت رویارویی با دشمن
تاكنون مشخص شد قبل از هرگونه برخورد با دشمن باید چهار نوع معرفت كسب كرد: شناخت دشمن، شناخت کارگزاران داخلی آن، شناخت انگیزه های دشمنی و شناخت ابزارها و شیوه های رفتاری دشمن. پس از كسب این چهار نوع معرفت، باید مدیریت دفاع را در پیش گرفت و شیوة مبارزه با دشمن را طراحی کرد. در یك جامعة اسلامی، این‌گونه نیست كه بخش دفاع كاملاً از بخش فرهنگ جدا باشد؛ بلكه اینها در هم تنیده شده است و به هم مربوط است. كسانی كه وظیفة سیاست‌گذاری كلان برای جامعة اسلامی را دارند، باید آگاهی بسیاری از فرهنگ جامعة خود و نیز دشمن داشته باشند. بر
﴿ صفحه 91 ﴾
سیاست‌گذاران لازم است در گسترش آگاهی‌های مردم از دشمنان، کارگزاران داخلی آنان، انگیزه ها و شیوه های دشمنی و آن‌گاه روش‌های مبارزه با آنها بكوشند. این امر باید در سطوح مختلف اجتماع به‌وسیلة رسانه ها، و در سطوح عالی تر در دانشگاه ها و مجامع علمی دنبال شود تا كشور بتواند در تمام مراحل از خود دفاع كند.
حضرت امام رحمه الله ثابت كرد بهترین و لازم ترین مسائل سیاسی را می‌توان با ساده ترین بیان به مردم آموزش داد و بدون استفاده از اصطلاحات پیچیدة علمی یا واژه های بیگانه، مشت دشمنان را باز و نقشه هایشان را افشا كرد. ایشان با سخنرانی های خود، آن‌چنان مردم را تربیت كرد كه خودشان دشمن‌شناس شدند؛ به‌طوری‌كه توطئه های دشمن را از لحن كلام و رفتارشان تشخیص می دادند و کارگزاران داخلی آنان را هم با همان شواهد شناسایی می كردند. افسوس كه چنین روشی، آن‌چنان كه باید و شاید، گسترش نیافت و عمق لازم را بعد از رحلت امام رحمه الله پیدا نكرد. البته ممكن است بعضی از مسئولان كشور به دلیل برخی مصالح نتوانند مسائلی را بی پرده برای مردم بیان کنند؛ اما باید به آن كسانی كه می توانند توطئه های دشمن را افشا كنند، اجازة افشاگری داد و حتی آنان را تشویق كرد.
4. موانع كسب و ارتقای بصیرت
از آنجا كه در راه كسب و ارتقای بصیرت همواره موانع و تهدیداتی وجود دارد، از‌این‌رو، بایسته است گروهی کارشناس گرد هم آیند و خطرهای پیش روی
﴿ صفحه 92 ﴾
نظام اسلامی و به‌ویژه نسل آیندة ما را بررسی و دسته‌بندی کنند تا به دلیل کمی بصیرت در دام لغزشگاه‌ها و کمینگاه‌های دشمن گرفتار نشویم. در اینجا به برخی موانع كسب و ارتقای بصیرت اشاره می‌شود.
الف) درهم آمیخته شدن حق و باطل
ویژگی فتنه در‌هم‌آمیختگی حق و باطل است و این‌گونه نیست که دو گروه رویاروی هم، یکی کاملاً بر حق باشد و دیگری بر باطل. آن‌كه اهل حق است، روپوشی از باطل هم دارد و آن‌كه اهل باطل است، روپوشی از حق هم بر کلماتش می‌افکند. در فرمایش امیرالمؤمنین علیه السلام هم آمده است:
فَلَوْ أَنَّ الْبَاطِلَ خَلَصَ مِنْ مِزَاجِ الْحَقِّ لَمْ یَخْفَ عَلَی الْمُرْتَادِینَ وَلَوْ أَنَّ الْحَقَّ خَلَصَ مِنْ لَبْسِ الْبَاطِلِ انْقَطَعَتْ عَنْهُ أَلْسُنُ الْمُعَانِدِینَ وَلَكِنْ یُؤْخَذُ مِنْ هَذَا ضِغْثٌ وَمِنْ هَذَا ضِغْثٌ فَیُمْزَجَانِ فَهُنَالِكَ یَسْتَوْلِی الشَّیْطَانُ عَلَی أَوْلِیَائِهِ وَیَنْجُو الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ الْحُسْنی؛(69) پس اگر باطل با حق مخلوط نمی‌شد، بر طالبان حق پوشیده نمی‌ماند، و اگر حق از باطل جدا و خالص می‌گشت، زبان دشمنان قطع می‌شد؛ اما قسمتی از حق را می‌گیرند و قسمتی از باطل را و به‌هم می‌آمیزند، آنجاست كه شیطان بر دوستان خود چیره می‌شود و تنها آنان كه مشمول لطف و رحمت پروردگارند، نجات خواهند یافت.
﴿ صفحه 93 ﴾
بنابراین فریب خوردن مردم در زمان فتنه‌ها، در جایی است که مطالب حق و باطل با هم آمیخته شوند. كسانی كه در یك طرف رویارویی قرار دارند، اهل حق هستند و ادعا می‌كنند عناصر باطل را به‌خوبی می‌شناسند؛ اما آنها که مدافع باطل‌اند، بر روی آن کلمات حقش تکیه می‌کنند. سرانجام گروه باطل، از میان موارد بسیار زیاد، چند مورد حق هم دارد كه حامیانش فقط آنها را به مردم نشان می‌دهند. معاند‌انی که مخالف حق هستند نیز به جست‌وجوی آن اشتباهات و آمیزه‌های باطلی می‌روند که روی حق را گرفته است تا بتوانند نظر مردم را از حق برگردانند. در اینجا كسانی كه اهل بصیرت نیستند، به‌آسانی فریب می‌خورند.