حرص‌های سرگردان بی‌نتیجه
عَنْ أَبِی عَبْدِاللهِ(ع) «قَالَ لَوْ كَانَ الْعَبْدُ فِی جُحْرٍ لَأَتَاهُ رِزْقُهُ فَأَجْمِلُوا فِی الطَّلَبِ».(104)
امام‌صادق(ع) می‌فرمایند: اگر بنده‌ای در سوراخی باشد، رزق او به او خواهد رسید، پس در طلب آن حریص نباشید.
قَالَ‌علی(ع): «خُذْ مِنَ الدُّنْیَا مَا أَتَاكَ وَ تَوَلِّ عَمَّا یَتَوَلَّى عَنْكَ فَإِنْ أَنْتَ لَمْ تَفْعَلْ فَأَجْمِلْ فِی الطَّلَبِ».(105)
حضرت علی(ع) می‌فرمایند: از دنیا به همان اندازه كه پیش می‌آید بگیر، و از آن مقدار كه از تو روی برمی‌گرداند، روی برگردان، و اگر روی بر نمی‌گردانی، لااقل نسبت به آن حریص مباش.
آری در این دو حدیث تأكید بر روی «اجمال در طلب رزق» است. این توصیه به خودی خود، فكر و فرهنگی را به همراه دارد، چون وقتی حجاب ظلمانیِ حرصِ در رزق دریده شد، چشم دل به حقایقی بزرگ بینا می‌شود و لذا بی‌سبب نیست كه در حدیث اول امام‌صادق(ع) می‌فرمایند: «حتی اگر انسان در سوراخی هم باشد رزق او به او می‌رسد». و در حدیث دوم امیرالمؤمنین(ع) تأكید می‌فرمایند: «آن مقدار از رزق كه از تو روی می‌گرداند، تو نیز از آن روی بگردان» چون در چنین حالتی جهت قلب به مقامات عالی‌تری سیرمی‌كند، آیا بر انسان بصیر لازم نیست این توصیه‌های اساسی را به كار بندد و از ظلمات حجابِ حرصِ در رزق، قلب خود را آزاد نماید؟
حرصِ در رزق، عامل غفلت از قیامت
قَالَ رَسُولُ‌اللهِ(ص): «أَیُّهَا‌النَّاسُ إِنَّ الرِّزْقَ مَقْسُومٌ لَنْ یَعْدُوَ امْرُؤٌ مَا قُسِّمَ لَهُ فَأَجْمِلُوا فِی الطَّلَبِ وَ إِنَّ الْعُمُرَ مَحْدُودٌ لَنْ یَتَجَاوَزَ أَحَدٌ مَا قُدِّرَ لَهُ فَبَادِرُوا قَبْلَ نَفَاذِ الْأَجَلِ وَ الْأَعْمَالِ الْمَحْصِیَّةِ».(106)
رسول خدا (ص) می‌فرمایند: ای مردم! رزق تقسیم شده است، هرگز انسان از آن‌چه برایش تقسیم شده بیشتر نمی‌یابد، پس در طلب رزق حریص نباشید، كه عمر شما محدود است، پس قبل از اینكه اجل برسد و اعمال محاسبه شود به كار نیك مبادرت ورزید.
ملاحظه می‌فرمایید كه رسول‌خدا(ص) پس از اینكه تذكر می‌دهند رزق، مقسوم و قسمت شده است و بر اجمال در طلب رزق تأكید می‌كنند، ما را متوجه اصل مطلب در عرصة زندگی می‌نمایند و می‌فرمایند: عمر محدود است و پس از این عمرِ محدود مائیم و اَبدیت ما و اعمالی كه برای قیامت خود انجام داده‌ایم، چگونه انسان بصیر حاضر است در طلب رزق، خود را آنچنان مشغول كند كه از آبادی ابدیت خود باز بماند! در حالی كه اصل زندگی ما ابدیتِ ما است، و به واقع اگر از قیامت خود غافل شویم وَهم ما آنچنان قدرت می‌گیرد كه همة زندگی ما را مشغول تهیة رزقِ بدن ما می‌گرداند.
نتیجة هلاكت‌بار فخر
قَالَ رسول‌الله(ص): «مَنْ طَلَبَ الدُّنْیَا حَلَالًا مُكَاثِراً مُفَاخِراً مُرَائِیاً لَقِیَ اللَّهَ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ هُوَ عَلَیْهِ غَضْبَانُ».(107)
رسول خدا (ص) می‌فرمایند: هركس دنیا را از راه حلال ولی زیادخواهانه و جهت فخر و چشم و هم‌چشمی طلب كند، خداوند را ملاقات می‌كند در حالی كه خداوند بر او غضبناك است.
اگر همین یك تذكر در مورد زیاده‌خواهی دنیا و رزق نبود، جا داشت كه انسان بصیر سخت در طلب دنیا احتیاط به خرج دهد. ملاحظه بفرمایید كه وجود مقدس رسول‌خدا(ص) چگونه علت ملاقات بندة خدا را در حالی كه خداوند نسبت به او غضبناك است، طلب دنیا از طریق حلال ولی برای فخر فروشی می‌داند. مگر غضبناكی خدا از انسان غضب همسایه و یا كاسب سرِ محل از انسان است كه انسان بتواند جدای از آن‌ها با خود به‌سر برد؟ و مگر این غضب در چند روز دنیا است كه انسان بگوید؛ بسیار خوب، بالاخره می‌گذرد؟ عزیز من! می‌فرماید: اگر كسی از طریق حلال – ونه از طریق حرام- امكانات دنیایی به‌دست آورد ولی نه صرفاً برای رفع حوائج زندگی، بلكه جنبه‌ای از زیاده‌خواهی و فخر و چشم و هم‌چشمی در آن باشد، خدا را ملاقات می‌كند در حالی‌كه بر او غضبناك است. پناه به خداوند از چنین سرنوشتی.